Личинка хордалилар (Urochordata) ¸ки šобиšлилар (Tunicata) кенжа типи

Sonining o`zgarishi. Sutemizuvchilar sonining o`zgarib turishi barcha turkumlarga xos bo`lsada, lekin har xil guruhlarda turlicha sodir bo`ladi. Ayniqsa, kemiruvchilar va yirtqichlarda bu hodisa aniq kuzatiladi. Masalan: tyin ko`payib ketgan yillari bitta ovchi bir mavsumda 1000 dan ortiq tyinlarni ovlaydi. Tyinlar ozuqa ko`p bo`lgan yilda o`rtacha 3 martagacha bolalaydi va har safar 6-8 (10 tagacha) tadan bola tug’adi. Ozuqa kamaygan yillarda esa 2-3 (5 tagacha) ta bola tug’adi va bir yilda 1-2 marta bolalaydi. Bunday holat tovushqonlar, ondatra va sichqonsimon kemiruvchilarda ham kuzatiladi. Hayvonlar sonining o`zgarib turishida ma`lum davriylik borligini va ular har xil hududlarda har xil ekanligini aniqlash mumkin. Masalan: Sibirda yashaydigan Shimol bug’usi 10 yildan 20 yilgacha bo`lgan muddat o`rtasida bir necha marta ko`payadi. Bu albatta ozuqa miqdoriga bog’liq.
Inlari va boshpanalari. Butun umri bo`yi ozuqa axtarib tinmay kezib yuradigan kitsimonlardagina hech qanday makon bo`lmaydi. Kurakoyoqlilarning hammasi qisqa muddatga bo`lsa ham, dam olish, urchish va tullash uchun boshpanaga muhtoj bo`ladi. Ularning boshpanalari yashaydigan suv qirg’oqlari va muz usti hisoblanadi. Ko`pgina tyulenlar bunga kirmaydi, ular muzdan maxsus «tuynuk» ochib uni muzlatmay turadi va shu tuynuk atrofidagi qor ustida bolalaydi. Bug’ular, kiyiklar, echkilar, qo`ylar, tovushqonlar ko`chib yurib hayot kechiruvchi darrandalar hisoblanadi, ya`ni ularning doimiy makoni bo`lmaydi. Ko`pgina yirtqichlar dam olish va bola tug’ish uchun uyalarida, kemiruvchilar va yerqazarlar inlarida yashaydi.
MDHda uchraydigan barcha hasharotxo`rlar ya`ni krotlar, yerqazarlar, tipratikanlar, bo`rsiq, oq sichqon, latcha, tulki va boshqa mayda hamda o`rtacha kattalikdagi yirtqichlar yerni kovlab o`ziga in yasaydi va shu inlarda yashaydi. Sutemizuvchilar inining xususiyatlari ularning oziqlanish va urchish xarakteriga bog’liq. Masalan: tyinlar inini daraxt ostiga quradi, o`zi ham daraxtda oziqlanadi, bolalaydi va uxlaydi. Boberlar novda va yo`g’on daraxt shoxlaridan kapa shaklida in yasaydi, uning devori qalin va mustahkam, ichi loy bilan suvalgan bo`ladi. Yo`lbarslar va qoplonlar dam olish hamda bolalash uchun tasodifiy uyalardan hamda yiqilgan daraxtlar ostidan, qoyalar tagidan joy topadi. Suvsarlar, sobollar, sassiqqo`zonlar, oq sichqonlar esa qush uyalaridan foydalanadi, toshlar ostiga va daraxt kovaklariga o`rnashadi. Ko`rshapalaklar tasodifiy uyalarda yashaydi, ya`ni ular g’orlar, daraxt kovaklari va cherdaklarda yashaydi. Mitti sichqon o`z uyasini o`simlik momiqlaridan va ularning ingichka poyalaridan quradi, bu inlari yerdan balandroq bo`lib, odatda g’alla o`simliklarining poyasiga biriktirib qo`yadi. Bolalari bir haftasiz ota-onasining orqasidan ergashib yura olmaydi. Yovvoyi cho`chqalar o`z uyasini yerga cho`p va quruq o`tlardan katta qilib quradi.