Личинка хордалилар (Urochordata) ¸ки šобиšлилар (Tunicata) кенжа типи

Yuksak primatlar (Anthropoidae) yoki Maymunlar (Simia) kenja turkumi vakillari eng yuksak tuzilgan sutemizuvchilar hisoblanadi. Odam ham shu kenja turkumga kiradi. Maymunlar gavdasining uzunligi 16 sm dan (o`ynoqi maymunlar) 2 m gacha (gorilla) va og’irligi 400 g dan 200 kg gacha boradi. Ko`pchilik maymunlar qo`l va oyoqlarining bosh barmog’i boshqa barmoqlariga qarama-qarshi joylashgan bo`lib, daraxtlar shohiga osilishga va buyumlarni ushlashga moslashgan. Barmoqlarida tirnoqlari bor, tirnoqlari yassi, tishlari 32-36 ta.
O`mrov suyagi rivojlangan. Maymunlarning ko`rish, eshitish va tuyg’u organlari yaxshi rivojlangan, hidni yaxshi sezmaydi. Bosh miyasi nisbatan yirik, bosh miya yarimsharlari yuzasida burmalar ko`p. Kalla qutisi skeleti yuz skeletiga nisbatan yirik. Mimika muskullari yaxshi rivojlangan. Ko`z kosasi tamomila tutash bo`lib, oldinga qarab turadi, urg’ochilarining ko`kragida bir juft sut bezi so`rg’ichlari bor. Dumlari uzun (koata) yoki rudiment holda (odamsimon maymunlar) bo`ladi. Maymunlar gala bo`lib yashaydi. Homiladorlik davri 3-9 oy, 1-2 ta bola tug’adi. Tutqinlikda ham ko`payadi. Maymunlar daraxtlarda va yerda hayot kechiradi.
Maymunlar kenja turkumiga 139 ta tur kiradi va ular keng burunli maymunlar (Platyrrhina) hamda tor burunli maymunlar (Catarhina) guruhlariga bo`linadi
(231-rasm).
Keng burunli maymunlar guruhi vakillari, asosan Markaziy va Janubiy Amerika o`rmonlarida daraxtlarda yashaydi.
Keng burunli maymunlar guruhiga o`rtacha va mayda maymunlar kiradi. Ular odatda gajak bo`ladigan uzun dumi va serbar burun aro to`sig’i bilan xarakterlanadi, 36 ta tishi bor.
Tish formulasi: ta
Keng burunli maymunlar dumlari bilan xuddi oyoqlari singari daraxt shoxlariga osilib turishi mumkin. Keng burunli maymunlar guruhining 2 ta oilasi va 60 ga yaqin turi bor.
O`ynoqi maymunlar (Callithricidae) oilasi vakillarining gajak bo`lmaydigan popukli dumi bor. Ularning 32 ta tishi bor.
Tish formulasi: ta
Tanasining uzunligi 16 sm dan 35 sm gacha va og’irligi 70-100 g, dumi tanasidan uzun, ammo gajak emas. Yuksak maymunlarning eng kichik vakillari hisoblandi. Oddiy o`ynoqi maymunlar 6-9 oyda voyaga yetib, 1 tadan 3 tagacha bola tug’adi. Bolasi ojiz tug’iladi. Bola boqishda erkaklari ham faol qatnashadi.