Личинка хордалилар (Urochordata) ¸ки šобиšлилар (Tunicata) кенжа типи

S

129-rasm. Cho`l bo`g`ma ilonchasi orqa oyoqlarining rudimenti.
uv ilonlari (Colubridae) oilasiga 2000 dan ortiq tur kiradi, O`zbekistoda suv ilonlarning 10 dan ortiq turlari uchraydi. Suv ilonlari oilasi orasida quruqlikda, daraxtda va yer ostida yashaydigan turlari ham bor.
Suv ilonlarning uzunligi 10-15 sm dan 3,5 m gacha boradi. Suv ilonlari oilasiga oddiy suv iloni (Natrix natrix), suv ilon (Natrix tesselata), silliq suv iloni, ya`ni medyanka (Coronella austriaca) va chipor ilonlar (Elaphe, Coluber) avlodlari kiradi. Suv ilonlarida chanoq kamari va orqa oyoq qoldiqlari bo`lmaydi. Qorin tomoni bir qator bo`lib o`rnashgan serbar tangachalar bilan qoplangan.
Suv ilonlar oilasi vakillari kosmopolit hisoblanadi. Ular Antarktidadan tashqari yer yuzining barcha qit`alarida keng tarqalgan. Suv ilonlari, asosan qushlar tuxumi, hasharotlar, o`rgimchaksimonlar, chuvalchanglar, turli mayda baliqlar, baqalar, kaltakesaklar va mayda kemiruvchilar bilan oziqlanadi.
Suv ilonlarning ko`pchiligi tuxum qo`yib ko`payadi, medyanka esa tuxumdan tirik tug’adi. Suv iloni O`rta Osiyoda keng tarqalgan, O`zbekistonning hamma suv havzalarida yashaydi. Oddiy suv ilonini bog’, poliz va odamlarga yaqin joylarda ham uchratish mumkin. Uning uzunligi 1,5 m gacha boradi, boshining ikki yon tomonida bittadan oq yoki havorang xoli bor. Suv ilonlari baliqchilik xo`jaliklariga birmuncha ziyon keltirishi mumkin.
Vohalardagi jarliklar, tashlandiq eski binolar, molxonalar va hatto xonadonlarda chipor ilon uchraydi. Uning uzunligi 2 m gacha boradi. Chipor ilon, asosan O`rta Osiyoda va Uzoq Sharqda keng tarqalgan. Chipor ilon ham turli qushlar va ularning jo`jalari, kemiruvchilar va kaltakesaklar bilan oziqlanadi. O`lja qidirib, molxona va xonadonlarning shiftiga chiqib olishi, devorning yoriqlariga kirib qolishi mumkin.
O`zbekistonning cho`l mintaqalarida xoldor chipor ilon, ko`ndalang yo`lli chipor ilon, o`q ilon, Ustyurtda to`rt chiziqli chipor ilon, tog’ etaklarida esa qizil chiziqli chipor ilon tarqalgan.
Silliq suv ilonining uzunligi 75 sm atrofida bo`ladi. O`q ilon ham suvilonlar oilasiga kiradi.
O`q ilon zaharli hisoblanadi. Uning zahar tishi og’iz bo`shlig’ining ichki tomonida joylashgan, jo`yakli bo`ladi. Zahari odamga unchalik ta`sir qilmaydi.