Личинка хордалилар (Urochordata) ¸ки šобиšлилар (Tunicata) кенжа типи

Xameleonlar (Chameleontidae) oilasining ko`pchilik vakillari, asosan o`rmonlarda daraxtda yashashga moslashgan. Panjalari ombur shaklida, dumi uzun va ilmoqli. Gavdasi yon tomondan qisilgan. Gavdasining usti bo`ylab o`tkir taroq o`tadi. Terisi mayda–mayda shox donacha va tangachalar bilan qoplangan. Ko`zlari katta va harakatchan. Katta ko`zlari tangacha bilan qoplangan halqali qovoqlar bilan o`ralgan. O`ng va chap ko`zlari bir–biriga bog’liq bo`lmagan holda harakat qiladi va 180<sup>o</sup> gorizontal hamda 90<sup>o</sup> vertikal yo`nalishda aylanib hasharotlarni axtaradi. Tili juda uzun, tilini butun tana uzunligicha og’zidan chiqarib, o`ljasini tutib oladi.
Xameleonlar juda sekin harakat qiladi, rangini tashqi muhitga qarab o`zgartira oladi. Tipik vakili oddiy xameleon (Chamaelon vulgaris) hisoblanadi. Xameleonlar Madagaskar, Afrika, Kichik Osiyo, Hindiston va Ispaniyaning janubida tarqalgan (125-rasm).
Uzunligi 3-5 sm dan 50-60 sm gacha boradi. Ko`pchiligining uzunligi, asosan 25-35 sm atrofida bo`ladi. MDHda ular Kavkazda uchraydi. Asosiy vakillariga Madagaskarda tarqalgan brukeziya xameleoni, Afrikada yashaydigan ola mitti xameleon va oddiy xameleon kiradi. Xameleonlar tuxumdan tirik tug’adi. Ular shox va barglar orasiga 20-40 ta tuxum qo`yadi. Tuxumining rivojlanishi uchun 3 oydan 10 oygacha vaqt kerak bo`ladi. Tuxumidan chiqqan bolasining uzunligi 4-5 sm keladi. Xameleonlar oilasiga 90 dan ortiq tur kiradi.
Ilonlar (Ophidia yoki Serpentes) kenja turkumi. Ilonlarning gavdasi silindr shaklida, deyarli qismlarga bo`linmaydi. O`rmalab yurishga va katta-katta g’animlarini butunlay yutishga moslashgan. Ilonlarning oyoqlari, oyoq kamarlari va to`sh suyagi yo`qolib ketgan, faqat bo`g’ma ilonlarda va ko`r ilonlarda chanoq kamari qoldiqlari saqlanib qolgan.
Barcha tana umurtqalarida harakatchan qovurg’alari bor, bu qovurg’alar qorin qalqonlariga taqalib turadi. Qorin qalqonlarida teriosti muskullarining faoliyati tufayli
harakatga kelib, ilonlarning o`rmalashiga yordam beradi. Ilonlarning umurtqalari soni 140 ta dan 435 ta gacha boradi (126-rasm).