Личинка хордалилар (Urochordata) ¸ки šобиšлилар (Tunicata) кенжа типи

B
ezgi organlari - hid bilish, seysmosensor, muvozanat saqlash, eshitish va ko`rish organlaridan iborat.
Hid bilish organi toq (bitta) burun teshigidan boshlanib, kalta kanal orqali bosh miya oldidagi qoramtir rangli pardasimon hidlov kapsulasiga joylashgan hidlov xaltasiga tutashadi. Hidlov xaltasining tagidan faqat to`garak og’izlilar uchun xos bo`lgan pituitar yoki gipofizar o`siq chiqadi.
Hid bilish organi ichki yuzasi burmalardan iborat keng kamera bo`lib, bitta burun teshigi bilan tashqariga ochiladi. To`garak og’izlilar embrionida dastlab ikkita hidlash kamerasi rivojlanadi va ulardan biri keyinchalik yo`qolib ketadi. Hid bilish organi to`garak og’izlilar hayotida o`ljasini (asosan baliqlar) topishda juda muhim ahamiyatga ega.
Ta`m bilish organi rivojlanmagan. Chunki ularning tili muguz tishlar bilan qoplangan.
Seysmosensor organlari, ya`ni yon chiziqlari boshi va tanasining ikki yonida terida joylashgan teri chuqurchalardan iborat bo`lib, xivchinli hujayralardan tashkil topgan. Bu organlar suvda harakatlanayotgan hayvonlar va predmetlar (masalan, kemalar)dan tarqalayotgan suv oqimini sezish xususiyatiga ega. To`garak og’izlilar yon chizig’i yordamida suvda baliqlar yoki kemalarni yaxshi sezadi va ularga yopishib oladi. Bu organlar suzayotgan hayvonning tarqatayotgan va qirg’oqqa yoki biron harakatsiz jismga urilib qaytayotgan to`lqinni ham sezadi.
Eshitish organi faqat ichki quloqdan iborat. Muvozanat saqlash va eshitish organlari miya qutisi keyingi bo`limining yoki yonida joylashgan ikkita pardasimon labirintdan iborat. Har bir labirint pastki yumaloq va ustki oval xaltachadan iborat. Oval labirintdan ikkita chala doirasimon naycha boshlanadi. Labirint endolimfa deb ataladigan suyuqlik bilan to`lgan. Endolimfada mayda ohak toshlar - otolitlar bo`ladi. Labirint devorlari bilan uni o`rab olgan bosh qutisi orasidagi bo`shliqda ham suyuqlik - endolimfa bo`ladi. Ustki labirint bilan chala doira naychalar muvozanat saqlash funktsiyasini bajaradi. Tana holati o`zgarishi bilan otolitlar o`rni o`zgarib, xaltacha va chala doirasimon nay devorlarining muayyan qismiga tegishi tufayli hosil bo`ladigan qo`zg’alishni sezuvchi nervlar qabul qiladi. Bu qo`zg’alish yettinchi juft bosh miya nervlari orqali miyachaga uzatiladi. Miyachaning qo`zg’alishi uzunchoq miya orqali tana holatini saqlab turuvchi muskullarga uzatiladi. Pastki xaltacha ovoz to`lqinlari paydo qiladigan qo`zg’alishni qabul qilib, eshitish nervlari orqali bosh miyaga uzatadi. To`garak og’izlilarning eshitish qobiliyati kuchsiz rivojlangan.
To`garak og’izlilarning ko`zlari ikkita bo`lib, boshqa umurtqalilarnikiga o`xshash tuzilgan. Ko`z oqsil (shox), tomirli, kamalak va to`r qavatlardan hamda ko`z gavhari va shishasimon tanadan iborat. Kamalak qavatda ko`z qorachig’i joylashgan. Murakkab tuzilishiga qaramasdan hayvonlarning passiv hayot kechirishi ta`sirida ko`rish organlarining tuzilishi ancha soddalashgan. Masalan: miksinlarning ko`zlari rudiment holida saqlanib qolgan. Minogalarda oraliq miya o`simtalaridan hosil bo`ladigan tepa ko`zi bo`ladi. Bu ko`z bosh qutisining pardasimon qopqog’idan o`tadigan yorug’likni sezish xususiyatiga ega. Terida joylashgan sezuvchi har xil nerv hujayralari va nervlarning uchlari mexanik, harorat va himoyaviy ta`sirlarni qabul qiladi.