Lektsiya teksti Defektologiya (Logopediya) bakalavr ta`lim bag`dari 1-kurs ushin mo`lsherlengen Du`ziwshi

1. Balalardı qorshag`an ortalıq penen tanıstırıw, so`ylew tilin jetilistiriw, so`zligin bayıtıw

So`zlik penen islesiw balalardı qorshag`an ortalıq penen tanıstırıw arqalı a`melge asırıladı. Balalardı qorshag`an ortalıqtag`ı buyımlar (predmetler), ha`diyseler, o`simlikler, haywanat du`n`yası, u`lkenlerdin` miyneti ha`m t.b. menen tanıstırıw barısında olardın` atamaların, belgilerin, o`zgesheliklerin so`zler menen aytamız.

Ma`selen, buyımlardın` atın bildiretug`ın ayna, taraq, sabın, tis ha`m kiyim shyotkaları, palas, gilem, shkaf, krovat`, astaxta; palız eginlerinin` atın bildiretug`ın: geshir, kapusta, rediska, qıyar, baklajan; o`simlikler: terek, gu`l, ot-sho`p ha`m basqalar; miyweler: alma, almurt, alsha, shiye, qa`reli ha`m basqalar; u`y haywanları: qoraz, tawıq, at, sıyır, iyt, pıshıq, qoy, eshek; olardın` balalarının` atın bildiriwshi: sho`je, tayınshaq, buzaw, qozı, ılaq, gu`rre; ha`reketlerin bildiriwshi: juwınıw, su`rtiniw, pisiriw, tayarlaw, kir juwıw, utyug basıw, awqatlanıw ha`m basqalar; belgilerin bildiriwshi: u`lken, kishi, sarı, qızıl, ko`k, ko`kshil, aq, qara, ıssı, suwıq, mazalı, ashshı ha`m basqa so`zler balalardı a`tirapındag`ılar menen tanıstırıwda balalardın` so`zligine kirgiziledi, sonın` na`tiyjesinde olardın` so`zligi bayıtılıp, so`ylewi rawajlanadı.

Balalar baqshasında so`zlik penen islesiw bag`darlaması engizilgen bolıp, ta`rbiyashı balalarg`a a`tirapındag`ılar menen tez so`ylesiw qatnasıg`ına kirisip ketiwine ja`rdem beretug`ın so`zlerdi tan`lap, arnawlı usıl ha`m metodika ja`rdeminde olardı o`z so`zine kirgizip baradı. Balalardı so`zlerdin` ma`nisin tu`siniwge u`yretip g`ana qalmay, al bul so`zlerdi so`ylegen waqıtlarında belsene paydalanıwg`a da bag`darlaydı. Sonday-aq, ta`rbiyashı bala so`zliginin` qopal so`zlerden jıraq bolıwına, dialektke tiyisli (jergilikli) so`zlerdi a`debiy tildegi so`zler menen almastırıwg`a itibar beriwi kerek.