Lektsiya teksti Defektologiya (Logopediya) bakalavr ta`lim bag`dari 1-kurs ushin mo`lsherlengen Du`ziwshi

Tayanısh sózler hám ibaralar – esitiw analizatorı, surdopedagogika, dawıs bálentligi, zaıp esitiwshi, arnawlı zatlar, lábden oqıw, birlemshi burılıslar, úzliksiz tálim.]

Joqarıda aytılġanday, esitiwinde nuqsanı bolan balalardıń úsh tiygereńġı toparı bar : gereńler, zayıp esitiwshiler hám kesh gereńr bolanlar.

Gereń balalar – esitiwdiń eki jaqlama buzılıwına iye, u násillik, tuwma, yamasa gódeklik dáwrinde (nutqni iyelemesten aldın ) arttırılġan buıwı múmkin. Gereń balalardı arnawlı zatlar menen sóylewge úyretilmese, olar saqaw - gereń-saqaw (gúń) bolıp qaladı. olardı tek ġana janlı sóylesiwde, bálkim 1960- jıllarġa shekem orınlanġan ilimiy izertlewlerde de sonday atap kelingen. Kópshilik gereń balalarda qaldıqı esitiw bar boladı. olar tek ġana júdá bálent dawıslardı (70-80 dB) 2000 Gs ge shekemgi diapazonda qabıl qıla aladı. Ádette, gereń balalar pás dawıslardı (500Gs ge shekem) jaqsı esite aladı hám júdá bálent dawıslardı (2000 Gs den joqarı) ulıwma qabıl qılmaydı. Eger gereń balalar 70-85 dB bálentlikdegi dawıslardı sezse, uardıń esitiw jaġdayı úshinshi dárejeli zayıp esitiwsheńlik bolsaplanadı. Eger gereń balalar júdá bálent – 85 – 100 dB kúshli dawıslardı esitse, tórtinshi dárejeli zayıp esitiwsheńlik dep bahalanadı. Gereń balalardı arnawlı zatlar járdeminde sóylewge úyretiw júdá kem hallarda normal sóylewge jaqın bolan sóylewdiń formaların támiyinleydi. Suay etip, gereńlik balanıń psixuogiyalıq rawajlanıwında ekilemshi ózgerislerdi -sóylewdiń ásten hám ózie say ekenligi menen rawajlanıwın keltirip shıġaradı. Esitiwdiń buzılġanlıgin hám sóylewdiń jeterlishe rawajlanbaġanlıġı balanıń barlıq biliw qábiletleriniń rawajlanıwındaġi, onıń minez qulqı, emotsiyaları hám tuyġIları, xarakteri hám shaxstıń basqa tárepleriniń formaları ózgerislerge alıp keledi.

Esitiwde nuqsanı bolan barlıq balalar sıyaqlı gereń balalardıń psixuogiyalıq rawajlanıwı ushın balalıq dawirinde olardıń tárbiya hám bilimi qanday sho’lkemlestirilgenligi, bul jaġdayda olardıń psixuogiyalıq rawajlanıw qásiyetleri qanshama itibarġa alınġanı, balaniń kompensator rawajlanıwın támiyinleytuġın siyasiy-pedagogikalıq zatlar qanshama sistemalı reaoizatsiyalanġanı favqulodda muhimdir.