Laboratoriya mashg’uloti №27 Mavzu: Vodorodning qaytaruvchanlik xossalari. Molekular va atom holidagi vodorodning aktivligini solishtirish. Vodorod peroksid va xossalari

2. Molekulyar va atomar vodorodning aktivligini solishtirish
1-tajriba. Ikkita probirkaga 5 ml dan H₂SO₄ ning 2 n eritmasidan soling. So‘ngra ularning ustiga KMnO₄ eritmasidan 3-4 tomchidan tomizing. Birinchi probirkaga Kipp apparatidan vodorod yuboring. Ikkinchi probirkaga esa 2-3 dona rux bo‘laklaridan tashlang. Probirkadagi eritmalar rangining o‘zgarish tezligini kuzating. Reaksiyada marganes(II)- sulfat, kaliy sulfat hosil bo‘lishini nazarda tutib, reaksiyalar tenglamasini molekulyar va ion holda yozing. Kuzatilgan hodisaning sababini tushuntiring.
2-tajriba. Ikkita probirkaga 4-5 tomchidan temir (III)-xlorid eritmasidan soling. So‘ngra ularning ustiga 3-4 tomchidan 2 n sulfat kislota va 1-2 tomchidan kaliy rodanid eritmasidan qo‘shing. Eritmada Fe(CNS)₃ hosil bo‘lishi natijasida uning rangi qizaradi.
Birinchi probirkaga Kipp apparatidan vodorod yuboring. Ikkinchi probirkaga 2-3 dona rux bo‘laklaridan tashlang. Probirkalardagi eritmalar rangining o‘zgarish tezligini kuzating. Nima uchun rux solingan probirkada eritma tez rangsizlanadi? Kislotali muhitda temir(III)-rodanid bilan vodorod orasida boradigan reaksiya tenglamasini yozing.
3.Vodorod peroksidni aniqlash
1-tajriba. Probirkaning 1/3 qismigacha suv quying, unga 2-3 tomchi kaliy bixromat va shuncha sulfat kislota eritmasidan quying. Unga 0,5 ml dietilefir va ozgina vodorod peroksidning 3%li eritmasidan quying. Probirkani chayqatib, suyuqliklarni aralashtiring. Almashinish reaksiyasi natijasida unchalik barqaror bo‘lmagan xrom peroksidi CrO₅ yoki CrO (O ₂ )₂ hosil bo‘ladi.
Uning struktura formulasi:

Efir qavati xrom peroksidi bilan bo‘yalishini kuzating. K₂Cr₂O₇ dan CrO₅ ni hosil bo‘lish reaksiyasini yozing, pastki suvli qavatning rangiga ham e’tibor bering. U rang hosil bo‘lgan Cr(III) sulfatga tegishli. Vodorod peroksid bilan K₂Cr₂O₇ ni kislotali muhitda qaytarilish reaksiya tenglamasini yozing.

72-rasm. Vodorod olish uchun asbob.
2-tajriba. Probirkaga 1 ml 3%li H₂O₂ eritmasidan quying, 1-2 tomchi kaliy yodid eritmasidan va bir necha tomchi suyul. sulfat kislota erimasidan tomizing. Aralashmaga 1-2 ml kraxmal kleysteridan quying. Rang o‘zgarishini kuzating. Reaksiya tenglamasini yozing.