Laboratoriya mashg’uloti № Mavzu: Kimyoviy kinetika, kimyoviy muvozanat, reaksiya tezligiga ta’sir etuvchi omillar. Kimyoviy reaksiyaning tezligi asosan quyidagilarga ta’sir qiladi

3.Tаjribа:Kimyoviy reaksiya tezligiga haroratning ta'siri
Kerakli asbob va reaktivlar: probirkalar, isitgich, stakan, sekundomer, termometr, natriy tiosulfat (Na₂S₂O₃), sulfat kislota (H₂SO₄), shisha tayoqcha, distillangan suv, katta probirka.
Ishning borishi: Na₂S₂O₃ bilan H₂SO₄ ning o‘zaro reaksiya natijasida oltingugurt chuqishi tufayli eritma loyqalanadi;
Reaksiya tenglamasi:
Na₂S₂O₃ + H₂SO₄ = Na₂S₂O₄ + H₂O +↓S + SO₂
2 ta toza probirka olib, biriga 2 ml 0,5 n li Na₂S₂O₃ eritmasidan, ikkinchi probirkaga shuncha miqdorda 0,5 n li H₂SO₄ eritmasidan quying. Ikkala probirkani suvli stakanga tushirib, suvning haroratini termometr bilan o‘lchang, probirkadagi eritmalar harorati stakandagi suv harorati bilan tenglashguncha (5-7 minut) probirkalarni suv ichida tutib, vaqtini t₁ yozib oling. Xuddi shunday boshqa yana ikkita probirka olib, yuqoridagi hajmda H₂SO₄ va Na₂S₂O₃ eritmasidan quyib haroratni yana 10 °C ga oshiring. Probirkalarni eritmasi bilan yana suvli stakanda 5-7 minut ushlab turib, so‘ngra ularni aralashtiring va loyqa hosil bo‘lish vaqtini t₂ yozib oling. Uchinchi marta haroratni 20 °C gacha ko‘tarib, tajribani takrorlang va t₃ ni yozib oling.
Tajriba natijalarini jadvalga qayd eting:

Probirka tartibi	Harorat t, (ºC)	Loyqa hosil bo‘lguncha O’tgan vaqt T, sek	Reaksiya tezligi v = l/t
1
2
3

Tajriba natijalari grafikka qo‘yiladi. Abtsissa o‘qiga harorat, ordinata o‘qiga esa tezlik (V) qo‘yiladi. Kimyoviy reaksiya tezligining temperatura koeffitsienti formulasi bo‘yicha hisoblanadi.