Laboratoriya ishi №1 Analitik kimyo laboratoriyasida ishlash texnika xavfsizlik koidalari

Atsetat anioni CH₃ COO^- ning xususny reaksiyalari

Tajribalar suvda eriydigan sirka kislota tuzlari bilan bajariladi.

1. Sulfat kislota atsetatlar bilan reaksiyaga kirishib, ulardan erkin sirka kislotani siqib chiqaradi. Ajralgan sirka kislota tekshirilayotgan eritma isitilganda bug`lanib, o`ziga xos sirka hidini hosil qiladi.

2CH₃COONa+H₂SO₄ = 2CH₃COOH+Na₂SO₄

2CH₃COO^- +2H⁺ = 2CH₃COOH

Probirkaga 5-6 tomchi natriy atsetat eritmasidan solib, ustiga 2 tomchi kontsentrlangan sulfat kislota tomiziladi. Aralashma ehtiyotlik bilan isitiladi. Hosil bo`lgan sirka kislota hididan bilinadi.

2. Etil spirti C₂H₅OH atsetat eritmalari bilan konsentralangan H₂SO₄ ishtirokida efir hosil qiladi. Hosil bo`lgan efirni o`ziga xos hididan bilish mumkin:

2CH₃COONa+H₂SO₄ = 2CH₃COOH+Na₂SO₄

CH₃COOH+C₂H₅OH= CH₃COOC₂H₅+H₂O

Probirkaga 0,5 ml natriy atsetat eritmasidan solib, us­tiga 1 ml etil spirti va 0,5 ml konsentrlangan H₂SO₄ dan qo’shamiz va probirkani isitamiz. Hosil bo`lgan etilatsetat efirini xushbuy hididan bilish mumkin.

Reaksiyani o`tkazish sharoiti:

• 
  reaksiya kuchli kislotali muhitda o`tkaziladi;
  
• 
  eritmani isitish efir hosil bo`lish reaksiyasini tezlashtiradi;
  

- eritmada kumush nitrat yoki sulfat kislota (katalizator) ni ishtiroki reaksiyani jadallashtiradi. Shuning uchun reaksion aralashmaga bu moddalardan birortasini kichik kri-
stalini tashlash tavsiya kilinadi.