L ya. Olimov psixologiya tarixi

KENNON UOLTER BREDFORD (1871.18.10.-1945.01.10.)


Amerikalik fiziolog bo‘lib u organizmdagi emotsional holatlari tananing, yuz to‘zilishini va ichki organizmlarni o‘zgarishi haqida tadqiqotlar olib borgan (G‘azablanganda, qo‘rquv, ochlik va og‘riqda paydo bo‘ladigan o‘zgarishlar haqida 1915). Nerv sistemasi ichki organlarning sekresiya bezlari va tanamizda emotsional holatlar inson hayotida katta rol o‘ynashini isbotlab bergan. U birinchilar qatorida har-xil emotsional kechinmalar tufayli inson vujudining tashqi tuzilishining va ichki organlarni o‘zgarishining bir-biriga juda o‘xshash bo‘lgan bu emotsional holatlarni ta’riflab bo‘lmaydigan darajada insonni o‘zgarishini dalillar asosida tavsiflab bergan.


26. BORIS GERASIMOVICh ANANEV (1907 -1972)

U 1907 yil 1 avgustda Vladikavkaz shahrida tug‘ilgan. U Leningrad Davlat Institutida ruhiyatni o‘rganish bo‘yicha nomzodlik dissertatsiyasini yoqladi. Ananev Rossiyada birinchi bo‘lib «Psixologiya» maktabini yaratdi.
U 1935 yil «Pedagogik bahoning psixologiyasi» nomli monografiyani yozdi. 1947 yilda esa «XVIII-XIX asrda rus psixologiyasi tarixining ocherki» nomli monografiyasini yozdi. Ananev urush yillarida «Rus psixologiyasi an’anasining boshlanishi», «K.D.Ushinskiy – ulug‘ rus psixologi», «Xususiyat islohatlarining muammolari» nomli asarlarini yaratdi. 1957 yil 50 yoshida «Inson – zamonaviy fanning muammosi» nomli hamda «O‘smirlik psixologiyasining to‘zilishi» haqida asarlarini yaratdi. U asarlarida birinchi asosiy e’tiborni yoshi katta insonlardagi psixofiziologik funksiyaning asosiy dinamikasini ko‘rsatib o‘tdi.
U o‘zining ko‘p yillik faoliyati davomida inson shaxsini o‘rganishga asosiy e’tibor qaratganligi tufayli mazkur tadqiqotlarni umumlashtirish maqsadida 1962-1966 yillarda «Inson bilish predmeti sifatida» nomli kitobi ustida ishladi.
1962 yil mamlakatda birinchi bo‘lib ijtimoiy psixologiya laboratoriyasini ochilishiga o‘z hissasini qo‘shdi.
Olim tomonidan quyidagi ilmiy dasturlar yaratildi:
1) Inson biologik mavjudot sifatida;
2) Insonning individ sifatida ontogenezda rivojlanishi;
3) Insonni shaxs sifatida o‘rganish;
4) Insoniyat muammosi;
Ananev inson rivojlanish yo‘nalishini qo‘yidagilarga ajratadi:
1. Individ
2. Shaxs
3. Individuallik.