L. X. Alimova yosh fiziologiyasi va gigiyena buxoro ‒ 2022 O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti

12.3 Enurez va uni oldini olish. Kiyim-kechak va poyafzalga kuyiladigan gigienik talablar.
Hayotni birinchi yili mobaynida, siydik ajralish g‘ayri ixtiyoriy suratda bo‘lsa, keyinchalik esa, boshqaruvchi nerv mexanizmlari yetilib, tarbiya berilgan sayin, siydik chiqarish akti ixtiyoriy bo‘lib qoladi. Biroq, tunda siydikni tuta olmaslik odati ba’zi bolalarda saqlanib qoladi. Bu xodisa bola xayotining tug‘ri tartibga solinmasligiga uyqudan oldin ovqat yeyishi, ko‘p suyuklik. ichish sabab bo‘lishi mumkin. Tunda siydik tuta olmaslik o‘g‘il bolalarda kiz bolalardagiga nisbatan ko‘prok kuzatiladi va 10 yoshdan keyin yoki balog‘atga yetish davrida barxam topadi. Bolalarda siydik tuta olmaslik kasalini eniurez kasalligi deyiladi.
Eniurez kasalligi tug‘ma yoki xayotda orttirilgan bo‘lishi mumkin. Xaetda ortirilganlariga sabab ko‘pincha buyrakni, kovuqni va siydik yullarini shamollashi bilan bog‘lik bo‘ladi. Shuning uchun bolani yurgaklaganda, belaganda tagini xo‘l bo‘lib qolmaslik extiyot choralarini ko‘rish zarur.
O‘g‘il bolalar qizlarga qaraganda 12 yoshgacha ko‘proq «to‘shakni namlaydi», ammo 12—16 yoshda qizlarda bu holat ko‘proq uchraydi.
Tadqiqotlarga ko‘ra, vaqti-vaqti bilan 4,5 yoshli bolalarning 21 foizdan 30 foizgacha, 7 yoshli bolalarning 15,5 foiz va 9,5 yoshli bolalarning 9,5 foiz, o‘smirlarning 1—2 foizi to‘shakni ho‘llaydi.
Ota-onalarning uchdan bir qismi bolalarini jazolashlarini tan olishadi, boshqalari o‘zlarini qandaydir tarzda ayblashadi.
Ko‘p tavsiyalarda ota-onalarga bolaning yotishidan oldin ichimlik ichmasligini, yotishidan oldin hojatxonaga borishi kerakligini, yotishidan 3—4 soat oldin ovqat yemasligini, tunda uyqudan uyg‘otishni va boshka ko‘plab cheklovlarni taklif qilishadi.
Avvalambor mutaxassisga — bolalar urologiga uchrab, barcha kerakli tekshiruvlardan o‘tish, enurezning sababini aniqlash kerak.
Ota-onalarga yetkazmoqchi bo‘lgan birinchi narsa — agar bolada kasallik tibbiy sabablar orqali bo‘lmasa (buyraklar, siydik yo‘llarida infeksiya va boshqalar) va umuman bola fiziologik jihatdan sog‘lom bo‘lsa, buning sababi faqat psixologik bo‘ladi.