L. S. Karieva makroiqtisodiyot

4.2.1-jadval 
Daromad, iste’mol va jamg‛arish ko‛rsatkichlari
Yillar 
Tasarrufdagi 
daromad (Yd) 
Iste’mol (C) 
Jamg‛arish 
(S) 
1 
370 
375 
-5 
2 
390 
390 
0 
3 
410 
405 
5 
4 
430 
420 
20 
5 
450 
435 
15 
6 
470 
450 
20 
7 
490 
465 
25 
Uy xo‛jaliklari tasarrufidagi daromadlar 390 sh.b.ka teng bo‛lganda, uning 
miqdori iste’mol miqdori bilan tenglashadi. Bu miqdor bo‛sag‛aviy daromad deb 
yuritiladi. 4.2.1-jadval ma’lumotlari asosida iste’mol grafigini chizamiz.

---

62 
 
4.2.1-rasm. Iste’mol grafigi 
Iste’mol grafigi ikki to‛g‛ri chiziq ko‛rinishida berilgan. Bissektrisa 
ko‛rinishidagi Yd =C to‛g‛ri chizig‛ining har bir nuqtasida iste’mol va 
tasarrufidagi daromad hajmlari teng bo‛ladi. Haqiqiy iste’mol (C) grafigi haqiqiy 
iste’mol va daromad teng bo‛lgan nuqtada (α) bissektrisa bilan kesishadi. 
Bo‛sag‛aviy nuqtadan quyida haqiqiy iste’mol daromaddan oshiq. Bu vaziyat 
insonlarning qarz hisobiga hayot kechirishini bildiradi. α – nuqtada yuqorida 
haqiqiy iste’mol daromaddan kam hamda ular o‛rtasidagi farq jamg‛arishni tashkil 
etadi. Haqiqiy iste’mol to‛g‛ri chizig‛i iste’mol hajmini belgilovchi vertikal o‛qni 
a 
nuqtada kesib o‛tadi. Bu hol uy xo‛jaliklari umuman daromad olmaganlarida ham 
ma’lum miqdorda iste’mol qilishlarini anglatadi. 
a 
– nuqta esa avtonom iste’mol 
hajmini bildiradi.
Keltirilgan ma’lumotlar asosida jamg‛arish grafigini ham ko‛rib chiqamiz 
(4.2.2-
 
rasm).
Jamg‛arish grafigi daromad bilan jamg‛arish o‛rtasidagi bog‛liqlikni ifodalaydi. 
Vertikal o‛qdagi har bir nuqta jamg‛arma miqdorini bildiradi va daromad bilan 
unga muvofiq keladigan iste’mol hajmi o‛rtasidagi farq sifatida aniqlanadi
(S= Yd - C). 
Boshlang‛ich daromad darajasida jamg‛arish nolga (0) teng bo‛lgan holda 
ixtiyordagi daromad hajmi o‛sib borishi bilan uning miqdori ham oshib boradi. 

---

63