L. S. Karieva makroiqtisodiyot

Importga o‛ta moyillik
. Ochiq iqtisodiyotda multiplikator samarasi. Ichki 
eksport mamlakatning milliy daromadi hajmiga bog‛liq emasligi, balki boshqa 
davlatlarning daromadlari bilan belgilanadiganligi sababli, milliy hisoblar tizimida 
u EX avtonom qiymati sifatida ifodalanishi mumkin. Aksincha, ichki import 
to‛g‛ridan-to‛g‛ri ichki milliy daromadga bog‛liq va (Y) daromad miqdoriga 
ko‛paytirilgan importga nisbatan chegaraviy moyillik (
marginal propensity to 
import, 
MPI - im) bilan ifodalanishi mumkin: 
M = im • Υ.

---

289 
Importga chegaraviy moyillik - bu daromadning har qanday o‛zgarishida 
import qilinadigan tovarlarga xarajatlar o‛sishining ulushidir: 
im = 
 , 
Yopiq iqtisodiyotda xarajatlarning ko‛paytiruvchisi (m) jamg‛armaga 
chegaraviy moyillikning (MPS) o‛zaro ta’siridir, bunda iste’molga chegaraviy 
moyillik (MPC) birga tengdir. Shuning uchun, 
m =
 . 
 . 
 , 
bu yerda C - iste’mol qilishga cheklangan moyillik (MPC).
Ochiq iqtisodiyot sharoitida sof eksport yo‛nalishining o‛zgarishi uning 
tarkibiy qismlari - eksport va importning dinamikasiga bog‛liq. Importga nisbatan 
chegaraviy moyillik, shuningdek, jamg‛armaga nisbatan chegaraviy moyillik, 
xarajatlarning ichki oqimidan "oqib chiqishi"ni tavsiflaganligi sababli, ochiq 
iqtisodiyotda multiplikator qiymati quyidagi ko‛rinishga ega bo‛ladi. 
m=
 . 
Oxirgi formula shuni ko‛rsatadiki, ochiq iqtisodiyotda multiplikatorning 
qiymati yopiqga qaraganda kamroq. Bu import xarajatlari ichki iste’molga 
ketmaydigan milliy daromadning qo‛shimcha zarari sifatida harakat qilishi bilan 
izohlanadi. 
Ochiq iqtisodiyot sharoitida ichki va tashqi muvozanat
. Agar iqtisodiyotning 
real sektori muvozanati IS egri chizig‛i yordamida, pul sektoridagi muvozanat - 
LM egri chizig‛i yordamida tasvirlangan bo‛lsa, u holda iqtisodiyotning tashqi 
sektoridagi muvozanat to‛lov balansi BP (