|
Артикулятсия - талаффуз органларининг фаолияти бўлиб, у кенгайтма трубасининг органлари ва бўшлиқларининг фаоллашиши туфайли амалга оширилади: ҳаракатсиз (бурун бўшлиқлари, паранасал синуслар, қаттиқ танглай, фаренкснинг орқа девори) ва ҳаракатчан (пастки жағ, тил). , юмшоқ танглай, лаблар, мимик ва чайнаш мушаклари). Биринчиси пассив, иккинчиси артикулятсиянинг фаол иштирокчилари. У барча нутқ товушларини (ундошлар ва унлилар каби) ва психологлар - тилнинг иCал бирликлари - фонемаларни ўргатиш тизимининг акустик жиҳатдан фаол қисмидир . Хусусиятлари турли артикулятсия - ДАВЛАТ нутқ товушлари уларни қулоққа қараб фарқлайди. Рус тилида 6 та унли ва 36 ундош (жами 42 та товуш) мавжуд.
Нутқ товушлари, сўзнинг маъносини ўзгартирадиган алмаштириш, қабул қилинган - кейин фонемалар деб аталади . Масалан, “чақир” – “хандак”, “шарбат” – “зарба” сўзлари фақат биринчи товушларда фарқланади; "танк", "олха", "ён" сўзлари - иккинчи ва "ВОЗ", "ўғри", "тўлқин" сўзлари - учинчи товуш - Э. Одатда тилшунослар томонидан минимал сифатида ишлатиладиган фонемалар - тилнинг хусусиятлари учун не бирликлари.
Сегмент-просодик ташкилот нутққа хосдир. Дискрет элементлар - унлилар ва ундошлар - изчил аудио оқимини ҳосил қилади, бу билан Стано - вится алоқа воситаси гапиради .
Нутқ товушларининг умумий қабул қилинган таснифи бир қатор соддалаштирилган тахминларга асосланади, улардан қуйидагилар энг муҳими:
1)Ҳар бир тил жуда чекланган ТОЙ - нутқ ишлаб чиқаришда иштирок этувчи органларнинг рум ҳаракатлари ("артикулятсия имо-ишоралари" тўплами);
2)ҳар бир артикулятсия унинг нутқ бирлигини (уc хусусиятлари - товуш энергияси манбаи, овоз йўли конфигуратсияси), ве - дусчее маълум бир нутқ товушига кўтарилиши учун характерли ишорадир;
3)артикулятсия имо-ишоралари кетма-кет бажарилади.
Унли товушларнинг артикулятсияси. Унли товушларни ҳосил қилишда:
- ҳаво оқими бутун вокал йўлдан эркин ўтади;
-овозли манбанинг иштироки мажбурийдир (оддий пичирлашсиз нутқ учун);
- овоз йўли маълум бир конфигуратсия иноятига эга - пн шу билан товушга хос бўлган спектрнинг ўзига хос шаклини таъминлайди;
- унлилар доимий равишда сунъий равишда "чўзилиши" мумкин ва нутқ оқими нормал суръатда таъкидланган унлилар одатий - лекин улар нисбий хусусиятлар бўлган қисмига эга - Телънйкҳ статсионар.
Унли товушлар ҳосил бўлганда, резонанслар туфайли овознинг частотаси кенгайтма трубкасида кучаяди. Кучайтирилган частота дейилади - этся формантлар. Улар ҳар хил унлилар учун иф - -оператсияси (иккидан беш ёки олтита форматантгача) ва жиддийлик даражасида фарқланади. ЖССТ - унли товушларнинг форматант тузилишининг кириб бориши ва хусусиятлари органларнинг характерли тақсимланиши билан таъминланган. Малумот - лаблар, тил, юмшоқ танглай, пастки жаг.
Овоз овоз свя дан тўлқинлар ўтиш натижасида - орофарингиял бўшлиғи орқали тасмали, унинг спектри айланади: мах - деб айтмоқчи акустик энергия (биринчи ва иккинчи формантс - Ф ва Ф 2 ) частота кенгликларида да марказли кўл мос - Комиссияси - овоз йўлини кучайтириш, минимал - акустик энергия бостирилган частота диапазонларида. Ҳигҳс КУА - деб номланган товуш -террорист энергия спектри формант Махима, ёки нутқ формантс. Ҳар бир нутқ товуши ИМE - бир нечта формантлар - Ф ", лекин энг аниқ талаффуз Ф х ва Ф 2 . Нутқ асосида одамлар нутқ товушини танийдилар ва най - биринчи иккита форматантни аниқлаш муҳимроқдир. Нутқнинг форматли частотаси унли товушлар каби эшитилади ва мен розиман - ДАВЛАТ, турли одамлар тузилишига қараб турли 20% га эга - нутқ аппаратининг Турну функтсионал хусусиятлари.
Нутқ товушларини таниб олиш учун жуда муҳим ирқлар - барча унлилар ва баъзи ундош товушлар спектрида мавжуд бўлган частота диапазони форматлари. Спектрал - ДАВЛАТ белгилари ва нутқ товушларининг артикулятсияси ўртасида боғлиқлик мавжуд. Формантлар частоталарининг қаторга ва унли товушнинг кўтарилишига боғлиқлигида ифодаланади. Масалан, ко`тарилиш билан бог`ланган унлининг биринчи форматантининг частотаси: очиқ унли о`ша ЯПИШ - тартибдан юқори. Иккинчи форматнинг частотаси унли қатор билан боғланган. Олдин - бу унлилар иккинчи формантнинг юқори частоталарига мос келади, орқа - пастки. Сўз формант тузилиши ташқари, уларнинг товуш (ва фикр) нисбати Энер таъсир товушлар - формантс йилда ёр.
Ўрта сўзлашувда масофаларда ўлчанади - СРИ 1, м стандарт қудуққа нисбатан 60 дан 80 дБ гача ўзгариб туради - даражаси одатда 10 феврал овоз босими 5> Па бўлган чап . Энг заиф ва кучли товушлар орасидаги фарқ 47 дБ ни ташкил қилади. Бу фарқ динамик РАНГEС деб аталади - баҳоланган нутқ. Унли товушларнинг интенсивлиги ундош товушларга қараганда анча катта.
Унли товушларнинг таснифи (Неуманн, 1961 бўйича) лабларнинг иштироки, тилнинг кўтарилиш даражаси ва жойини ҳисобга олган ҳолда қурилган. новная роли унинг лаблари (лат. Лабиум - лаб) тегишли - - унлилар О ва мен, уларнинг шаклланиши ари бери, лабиализированнйми чақирди . Қолган унлилар лабиаллаштирилмаган. Коʻтарилиш даражаси ва жойига коʻра Язи – ка ажратилади: яқин унли – И, И, Н; ўртада - Э, О, И ; пастки - А.
Тилнинг тикланиш жойида товуш талаффузи ва бўш жойи - ству билан оғиз бўшлиғида жойлашувдан олдин ёки кейин қолган - унинг тилида зҳения, унлилар уч тоифага бўлинади: олдинги унлилар (А, Э) - олдинга силжиш тили ва. пастки тишларга суянади ва тилнинг ўртача орқа қисми Тверга кўтарилади - уй танглай; орқа унлилар (Д) - тилнинг учи отодви - тилнинг пастки тишларидан нўхат орқага юмшоқ танглайга кўтарилади; ўрта қатор унлилари ( А, Н) - тилнинг бутун орқа қисми қаттиқ танглайга кўтарилади (17-жадвал).
Do'stlaringiz bilan baham: |
