Л. М. Шипитсйна И. А. Вартанян анатомия, ФİЗİология ва патология eшитиш, нуқҚ ва кўриш органлари

Диафрагма кўкрак ва қорин бўшлиғини ажратиб туради . Бу кардиналлик - ная мушак пастки қовурғалар, умуртқа поғонаси ва бириктирилган
219 



Умуртқа Ёқа суяги Ёқа суяги

219 

стернум. Нафас олаётганда кўкрак қафасининг ҳажмини ўзгартиради. Сичқонча - торакал орқа мия нервлари томонидан иннерватсия қилинган тзу кўкрак қафаси.
Тест саволлари ва топшириқлари

1. 
   Нутқ тизимининг периферик қисмини қандай тузилмалар ташкил қилади? Уларнинг вазифаларини санаб беринг ва аниқланг.
   
2. 
   Нутқ аъзоларининг ҳаракатини қандай мушак гуруҳлари таъминлайди ва бу мушаклар қандай тузилмаларга киради? Уларни тавсифланг ва уларнинг функтсияларини кўриб чиқинг. Жадвал ясанг.
   
3. 
   Нутқ жараёнида фарингеал бўшлиқ қандай вазифаларни бажаради?
   
4. 
   Ҳалқумнинг тузилиши ва вазифаси нимадан иборат? Нима унинг хафтага қисми - улар нутқ ишлаб чиқариш жараёнида мос ва қандай амалга вазифа?
   
5. 
   Нутқ жараёнида ҳалқумнинг қандай мушаклари ишлайди?
   

11-боб
НУТҚНИНГ ФИЗИОЛОГИК МEХАНИЗМЛАРИ
11.1. Периферик нутқ аппарати физиологияси


Д_Л_Л~Н
1 кГтс 1 кГтс 1 кГтсРис. 67. Общая схема речевого аппарата и преобразования в нем голоса:
В
Нутқ ҳаракатини амалга ошириш учун ҳаво оқимининг ҳаво йўлида ўтиши, товуш пайчаларининг тебранишлари, фонатсияни (фонатсияни), ҳаракатни - кўкрак қафаси ва аъзолар ва мушакларнинг нутқ тизимининг артикулятсияга олиб келиши керак.
А - нутқ йўлларининг анатомияси: 1 - кўкрак қафаси; 2 - ўпка; 3 - трахея; 4 - овоз пайчаларининг; 5 - ҳалқум; 6 - фаренкс; 7 - юмшоқ танглай; 8 - оғиз бўшлиғи; 9 - бурун бўшлиғи; Б - нутқ йўлларининг функтсионал элементлари: 1 - кўкрак ва диафрагманинг нафас олиш мушакларининг қисқариш кучи; 2 - ҳажмли ётқизиш - ФИР; 3 - трахея; 4 - овоз пайчаларининг; 5 - ларингеал бўшлиқ; 6 - фарингеал бўшлиқ; 7 - юмшоқ танглай; 8, 9 - оғиз ва бурун бўшлиқлари; 10, 11 - оғиз ва бурун тешикларидан товуш чиқариш; Б - овоз йўлидаги товушнинг ўзгариши: а - овоз манбасининг овози; б - овоз йўлларининг филтри; в - чиқиш нутқ товуши; р - овоз спектри; д - овоз йўлининг частотали конверти; э - якунийлик - Телънйкҳ меҳрибон нутқ сигнали

Юқоридаги функсионалликка мувофиқ талаб қилинади - ваниями овоз йўли уч қисмга бўлинади: 1) нафас олиш, 2) голосообразователную (вокал кордлари билан ҳалқум) ва 3) юқорида - панжурлар трубкаси (вокал кордлари устидаги бўшлиқ), ифодалайди - қайнаш а. резонатор ва товуш модулатори (67-расм).

11.1.1.Нутқ билан нафас олиш
Овоз ва ошқозон яраси - нутқ Cове шаклланиши учун зарур бўлган ҳаво оқими нафас олиш жараёнида пайдо бўлади.
Нафас олиш тизимининг асосий функтсияси - газ алмашинуви, ҳаёт учун реқ - димй: организмни кислород билан таъминлаш ва тозаланган - C0 _{2 ни} инкор этиш . Бу ички нафас олишнинг моҳиятидир .
Ташқи нафас олиш ўпкада ҳавонинг даврий янгиланиши бўлиб, уларнинг ўзгарувчан кенгайиши (нафас олиш) ва қисқариши (екшалатсия) туфайли юзага келади.
Выдох
Позвоночный----столб(позвоночник)Внутренние-------межреберныемышсысокращаются
Рис. 68. Механизм вдоха и выдоха при обычном и речевом дыхании.
Для увеличения выдоха внутренние межреберные мышсы сокращаются, при этом ребра опускаются вниз, объем грудной клетки уменшается, продолжителност и сила выдоха увеличиваются

Кўкрак деворларининг ҳаракатланиши (олдинга, ён томонга, юқорига ва пастга) нафас олиш мушакларининг таъсирига боғлиқ . Улардан баъзилари қовурғаларни ён томонларга ва олдинга кенгайтиради (масалан, ташқи қовурғалараро мушаклар ва қовурға кўтарувчи), бошқалари -