Eпиглоттис фаренкснинг калитидир . Нафас олаётганда юмшоқ танглай пастга тушади ва ҳаво фаренкс ва ҳалқумга, кейин эса трахеяга эркин оқади. Бундай ҳолда, эпиглоттис кўтарилади (62-расм, А). Юмшоқ танглай аксинча ютиб, кўтарилади ва ажратади роторлар ва назофаренксин, эпиглоттис томчи ва - ҳалқумга крйвает кириш, озиқ-овқат халкум ва кўпроқ ҳаво йўллари (шакл 62. Б) кириб олдини олиш .
Нафас олишда иштирок этиш. Назофаренкс орқали ўтиб, ҳаво чангдан тозаланишда давом этади, иситилади, намланади ва зарарсиз бўлади. Агар бурун нафас шиллиқ намлик ҳақида ўчириб қачон - томоқ спан кескин камаяди, йўтал (ҳимоя сифатида - ная реактсия).
Ҳимоя функтсияси. Чет жисм билан алоқа қилгандан сўнг проиш - дит рефлексли қисқариш мушаклари фаренкс, ҳаво йўлига киришига тўсқинлик қилади. Бундан ташқари, томоқдаги проис - бурун бўшлиғидан кейин исиниш ва ҳавони чангдан тозалаш. Ҳаркивается ёки ошқозон-ичак трактида ютиб ва нейтраллаш - чанг фарингеал девор ва дан қоплайди шилимшиқ, ёпишади .
Сўриш - бу ҳаракатда юмшоқ танглай тилнинг илдизига яқинлашади, оғизнинг орқа қисмини ёпади, бурун орқали нафас олиш имконини беради. Оғиз бўшлиғида насасйвания суюқ томонидан узилди кейин - сония ва нафас олиш, ютиш содир бўлади.
Ютиш мураккаб мувофиқлаштирилган рефлекс актидир (62-расм, Б), тўрт босқични ўз ичига олади:
1) ўзбошимчалик билан - тилнинг кўтарилиши болус Ҳаракатланувчи - камоннинг этся олд томони;
2)беихтиёр - қизилўнгачга томоққа киришда тарғиб болус - таъминланган туғма рефлекс: ҳалқум кўтарилади, эпиглоттис тилнинг илдизига босилади ва тушади, ҳалқумга киришни ёпади, юмшоқ танглай назофаренкни ёпади ва кўтарилади;
3) қизилўнгач киришининг рефлексли очилиши ва ютиш;
4) фаренкснинг дастлабки ҳолатини тиклаш .
Нутқ функтсияси. Артикулятсия пайтида назофаренкс статсионар резонатор ролини ўйнайди, орофаренкс ва ларингофаренкс эса - ҳаракатланувчи резонаторлар.
207
Овозни кучайтириш ва бўяшга қуйидагилар ёрдам беради: фаренкснинг ҳажми ва шакли ўзгариши; юмшоқ танглай катта ҳаракатчанлик, унинг усули - Носта товуш тебранишлари йўналишини ўзгартириш (бурун ёки оғизда). Юмшоқ танглай унлиларни талаффуз қилишда Прессер - йиртилган "томоқнинг орқа томонига, ундошлар талаффузида - тушади.
10.1.4.Ҳалқумнинг тузилиши ва функтсияси
Ҳалқумнинг тузилиши. Ҳалқум - қисқа қувур шаклланган хафтага ва юмшоқ тўқималар, не ҳис мумкин - Мустақил фойдаланувчи бўйин девори. Ҳалқумнинг ён томонларида бўйиннинг ўнг ва чап томир тўпламлари жойлашган. Ҳалқумнинг пастки қисми озиқ-овқат - сувни қоплайди . Ҳалқум олдида қалқонсимон без жойлашган. Горизонталдан юқори - Тан томоқ билан алоқа қилади, пастки қисми трахеяга ўтади.
Бачадон бўйни умуртқаларига нисбатан ҳалқумнинг ҳолати боғлиқ - Жинс ва ёшга қараб ўтиринг. Аёллар ва ёшларда у бироз юқорироқ, қарияларда - пастроқда жойлашган. Янги туғилган чақалоқларда - деннйҳ юқори чегараси ҳалқум танаси ИИ бўйинлари даражасида - Оёқ вертебра, пастки - даража ИИИ ва ИВ бўйин умуртқалари. 7 йил давомида юқори чегараси ҳалқум ИВ бўйинлари даражасига тўғри келади - Оёқ умуртқаси, пастки 2 вертебра ундан пастроқ, лекин - ворозҳденного бола.
Ҳалқум скелети тўққизта хафтага киради. Булар жуфтланмаган хафтага - қалқонсимон, крикоид ва эпиглоттис ва жуфтлашган хафтага - аритеноид, шохсимон (санториния) ва ханжар шаклидаги (врисбергиан) (63-расм).
Қалқонсимон хафтага энг каттаси. Эркакларда у Одам Ато ёки Одам олма шаклида олд юзада чиқиб туради; олд томондан бурчак остида бирлашувчи иккита пластинкадан иборат. Пла Бй - Спрингстеен жўнаб юқорига ва пастга охирги (пастки) Cонн ўққа тутмоқда - бўғим орқали крикоид хафтага билан няются. Болалар бир Одам Атонинг олма, қалқонсимон кемирчак бо бир неча ҳажми йўқ - қизлар нисбатан чиқди.
Крикоид хафтага - ҳалқумдаги асосий хафтага . Унинг кенг орқа қисми ("муҳр" ҳалқаси) тахминан 4 баравар юқори не - Мустақил фойдаланувчи. Аркнинг олдинги қисми трахеотомия оператсияси пайтида муҳим идентификатсия нуқтаси бўлиб хизмат қилади. Ёши билан хафтага кенгаяди - айниқса, орқа пластинкани кўрсатади. Крикоид хафтага пластмассаларининг юқори юзасида аритеноид хафтага билан артикуляр сирт , ён томонларда - пастки шохлар қалқонсимон хафтага.
Eпиглоттис гулбаргга ўхшайди. Проис қараб кўтариб туширди, вана Бундай - нафас ёки юта юради. Эпиглоттис ички қисмга бириктирилган
207
А Б
Гуруч. 63. Ҳалқумнинг хафтага тушадиган рамкаси:
А - орқа кўриниш: / - трахея; 2 - крикоид хафтага; 3 - қалқонсимон хафтага; 4 - аритеноид хафтага; 5 - эпиглоттис; Б - вертикал кесмада ҳалқумнинг олд девори ичкаридан кўринади: 1 - эпиглоттис; 2 - черпалонадгор - танная бурма; 3 - қалқонсимон хафтага; 4 - сохта вокал кордон; 5 - мор - Ғаниев қоринчаси; 6 - ҳақиқий вокал кордон (катлама); 7 - крикоид
Do'stlaringiz bilan baham: |