Л. М. Шипитсйна И. А. Вартанян анатомия, ФİЗİология ва патология eшитиш, нуқҚ ва кўриш органлари


Ҳар бир ярим шарнинг нутқ ва сичқончага ўзига хос ҳиссаси - Ление



Download 1,9 Mb.
bet108/233
Sana12.07.2022
Hajmi1,9 Mb.
#779479
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   233
Bog'liq
1Anatomiya, fiziologiya

Ҳар бир ярим шарнинг нутқ ва сичқончага ўзига хос ҳиссаси - Ление.
Чап мия тил ва нутқ учун жавобгар бўлса-да, ўнг мия ўз про сўзга тушуниш қобилиятига эга эмас, балки - дастур. Хусусиятлари ҳемисферлерин şематизе Шундай қилиб, агар, афтидан, Устоз! Чап ва ўнг ярим паллалари - ташқи дунё рағбатлантириш тан, балки ечимлари учун турли усуллар ёки стратегиялар фойдаланиш қобилиятини Нуҳ даражаси - турли қобилият уйлар ва бор ечим - чап ярим шарга тил ва космос - ўнг ярим шарга ингл.
Миянинг икки ярим паллалари вазифаларини ихтисослашган - ечинтириб, лекин бутун мия, улар билан ўзаро алоқада ва мос бўлган - юқори технологиялар вают атрофидаги инсон ҳолига - ўрта жараёни шароитида, унинг хулқ-улкан пластиклик, яхлит таъминлаш ташқи дунёни ва ўзини идрок этиш.
Тест саволлари ва топшириқлари

  1. Оддий ва нутқ нафас олиш ўртасидаги фарқни ва нафас олиш ва экшалатсиянинг хусусиятларини ажратиб кўрсатинг.

  2. Овоз ҳосил қилиш механизмлари қандай? Нафас олиш, овозни шакллантириш, фалсетто пайтида вокал кордлари қандай ишлайди?

  3. Eркаклар, аёллар ва болалар овозларининг акустик хусусиятлари қандай? Жадвал ясанг. Таққослаш.

  4. Овоз ва ундош товушларнинг артикулятсия механизмларини ва уларнинг таснифини айтиб беринг.

  5. Нутқнинг асосий функтсияларига таъриф беринг.

  6. Қандай кортикал марказлар дастурлаш, назорат қилиш билан шуғулланади - Британия ва нутқ фаолиятини мувофиқлаштириш?

  7. Қандай қилиб нутқ функтсияларини бошқариш - ўзбошимчалик билан эмас, балки ўзбошимчалик билан?

  8. Нутқнинг ярим шарик ташкилоти нима?


12-боб
Сўз ривожлантириш бор болалар
12.1.Нутқнинг келиб чиқиши
Охирги 150 йил ичида турли ихтисосликдаги олимлар нутқнинг келиб чиқиши ва табиатини аниқлаш учун кўплаб тадқиқотлар олиб бордилар. Биз барча Эвропа тилларини ва кўплаб ривожланмаган халқларнинг тилларини ўргандик, тарихий тадқиқотлар ўтказдик, вақтни ўргандик - болалар нутқи, унинг бузилиши, нутқ аппарати фаолияти.
Нутқ ва оғзаки Перемйшл учун табиатан инсон қобилияти - НИЖ ҳайвонлар ҳаётининг ривожланишида ўзининг тарихдан олдинги бор. Дол - узоқ вақтдан бери ҳайвонларнинг кото - рйҳ томонидан инстинктив (туғма) товушларнинг мураккаб тизимлари мавжуд деб ҳисобланган ва подада, сурувда ва ҳоказоларда алоқа ўрнатилади. Албатта, ҳайвонлар, асосан, беихтиёр йиғлайди: улар кучли сабаб - бошқалар қўрқувдан, ғазаб, - нинг уйғониши Бундай ҳайқириқлар аффектив деб аталади (аффект - кучли ҳаяжон ҳолати). Бошқа ҳайвонларнинг Бу ҳайқириқлари қайта беихтиёр жавоб ишлаб чиқариш - ҳаракат. Мисол учун, товуқнинг сигналда йиғлаши ҳатто янги чиққан жўжаларда ҳам музлаш реактсиясини келтириб чиқаради. Магнитафонга ёзиб олинган қўрқувнинг қичқириғи қўрқоқлар сурувида ваҳима уйғотади ва ҳоказо.
Таъсирли ҳайқириқлар - ҳайвонлардаги сигналлар жуда хилма-хилдир - биз. Буюк маймунларда товуш бирикмаларида ҳар хил қўнғироқларнинг 30 тагача интонатсияси мавжуд. Барча ҳайвонлар одатда про - бу ўзига хос бўлган товушларни тақлид қилиш қобилияти - бизга бу турдаги. Агар, масалан, битта ит ҳурса, яқин атрофдагилар дарҳол ҳуришни қабул қилишади; сигирлар билан бир хил. Махсус - лекин (баъзи қушлар тақлид катта қобилияти - қўрқинчли ва cорвидс).
Алоқа воситаси сифатида ҳайвонлар нафақат қичқириқлардан, балки одатда табиатан инстинктив бўлган ҳаракатлардан ҳам фойдаланадилар. Одатда бу ҳаракатлар қичқириқлар билан бирга келади. Мисол учун, пойгаларнинг ҳолати - бегона одамга ёки думини силкитиб, бир оз қичқиради, сакраб, уй эгаси билан учрашадиган Сержен ити. Ҳайвонларнинг барча турлари таҳдид, сўров, қўрқувнинг ифодали ҳаракатларига эга, уларга бошқа ҳайвонлар ўзини ҳимоя қилиш, ҳужум қилиш ва ҳоказоларнинг инстинктив реактсияси билан жавоб беради.

Download 1,9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   233




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish