Л. М. Шипитсйна И. А. Вартанян анатомия, ФİЗİология ва патология eшитиш, нуқҚ ва кўриш органлари


Бироқ, сўнгги ўн йилликлардаги кузатувлар шуни кўрсатдики, оммавий ахборот воситалари - CТБА ҳайвонлар билан алоқаси овоз-инстинктивни йўқотмайди



Download 1,9 Mb.
bet109/233
Sana12.07.2022
Hajmi1,9 Mb.
#779479
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   233
Bog'liq
1Anatomiya, fiziologiya

Бироқ, сўнгги ўн йилликлардаги кузатувлар шуни кўрсатдики, оммавий ахборот воситалари - CТБА ҳайвонлар билан алоқаси овоз-инстинктивни йўқотмайди.
243 

ками ва ҳаракатлар, улар ҳаётий тажрибада ривожланган мулоқот шаклларига ҳам эга. Мисол учун, физиологлар Ю.Конорский ва С.Миллер итнинг панжасини букишди ва бир вақтнинг ўзида овқат бердилар. Бироз вақт ўтгач, оч қолган итнинг ўзи панжасини эгиб, овқат сўрай бошлади. Шундай қилиб, юқори ҳайвонлар бошқа ҳайвонлар ва одамлар билан олдиндан тузилган сигналларни, агар улар бунга ўргатилган бўлса - биз билан мулоқот қилиш учун фойдаланиши мумкинлиги кўрсатилди . Албатта, буларнинг барчаси инсоний мулоқот шаклларининг ривожланиши учун фақат дастлабки шартлардир.


Тарихий тадқиқотлар шуни кўрсатдики, биринчи - бйтнйҳ одамлар зҳестикуляторнй ва оғзаки нутқ шакллари пайдо бўлган - аффектив ва тақлид йиғлаб ва ҳамроҳлик бўладими - уларнинг ҳаракатларини бериб. Бу, олимларнинг фикрига кўра, одамларнинг асбоблардан фойдаланишни, ишлашни бошлаганлиги таъсири остида содир бўлди. Қачон - Менен қуроллар узоқроқ йиғлаш ва сўзларни талаб қилади-наименова - Ниж, кейин эса сўз-тушунчалар.
Сўзларнинг келиб чиқиши ҳақида турли хил тахминлар мавжуд. Баъзи олимлар бу бўлмаган келган, деб ишонаман - ўзбошимчалик фарёдларини ( «Ҳолимизга вой!" "Уф", ва ҳоказо!). Ярим Бу назария - Ча "пооҳ-пооҳ" назариясини дейилади. Дарҳақиқат, сиз тез-тез эшитишингиз мумкин: "Уф, бу уят!", "Уф, қандай жирканч!" ва ҳоказо. Бошқа олимларнинг фикрича, у ономатопейядан (назария - денcе "боw-во") келиб чиққан, рус тилида, масалан, товуш - тақлид сўзлари кўп.Қарсаклар, ғичирлаш, шитирлаш, кулиш, ҳуштак чалиш, жиринглаш ва ҳоказо. Айниқса, уларга бой чақалоқ нутқи : топ-топ, тиcк-тоcк, wооф-wооф ва бошқалар.
Табиийки, бу назариялардан бири билан сўз ёки нутқнинг келиб чиқишини тушунтириш мумкин эмас; маълум даражада, иккаласи ҳам тўғри: келажакдаги нутқ учун материал ва таъсирчан ундовлар ва товуш - тақлид. Олимларнинг таъкидлашича, нутқ ривожланишидаги қадам ибтидоий сўзларнинг "индикатив" ва "номлаш" га бўлиниши эди. Одамлар гуруҳлари белгилари индикативларга тегишли эди ва дастлаб улар коллектив эди (улар шу эрда, улар у эрда, сиз ва мен ва бошқалар). Белгилар орасида объектларнинг номлари ва уларнинг сифатлари ажралиб турарди. Баъзан бир сўз бутунлай ўхшаш бўлмаган нарсаларни билдириш учун ишлатилган. Масалан, Австралияда "ингва" сўзи тун, ухлаётган одамлар, сув нилуфарининг қутулиш мумкин бўлган илдизлари ва бошқаларни англатади. Шунинг учун, сўзларни тушуниш учун сиз билан бирга кўриб керак - лар ва бутун вазиятни.
Аста-секин ибтидоий нутқни кўп-ҳақида билан алмаштирди - турли тушунчалар тилнинг яхшироқ тузилишига отлар, сифатлар, вб - балиқ овлаш ва нутқнинг бошқа қисмларини ажратиш билан келади.
Бир қатор саволлар туғилади. Нима учун фақат одам спо эди - Артикуляр нутқ ва сўз мавҳум ривожлантириш учун Собиение - Номе фикрлаш? Нима учун, масалан, ҳатто юқори ҳайвонлар учун ҳам
243 

маймунлар, асосий алоқа воситаси инстинктив товушлар ва ҳаракатлардир? Нима учун болалар усулларида - счения ҳайвонларга жуда яқин ва улар аста-секин, бир неча йил давомида шаклланади?


Барча "нима учун" жавоб: бу Строе хусусиятларига боғлиқ - Ния инсон мияси, жойлашуви, ҳажми ва ҳалқум шакли.
Павлов мияни "бамиёга мослашиш танаси - ронмент" деб атаган . Аслида, агар газсимон ўпка ўпкаси - Мейн, ошқозон ва ичак овқатни ҳазм қилса, буйраклар аппарати - ляют чиқариш функтсияси ва бошқалар., мия ташқи дунёни ўраб турган организм билан алоқа қилади, атроф-муҳит шароитларига мослашишга имкон беради.
Миянинг оддий тузилиши, ибтидоий, қўпол шакли қачон - атроф-муҳитга ҳайвон способления. Фарқли ўлароқ, мураккаб - унинг мия, янада механизмларини ва юпқароқ қурилмалар такомиллаштириш.
Инсон мияси тузилишидаги асоратлар қуйидагича ифодаланади:
1)унинг массасини тана вазнига нисбатан ошириш (й челове - ка мия оғирлиги тана вазнининг ъ1 46 - ъ / 50 , маймунлар эса 7 оо);
2)мия ярим шарлари майдонини, айниқса фронтал ҳудудларни ошириш учун (одамнинг фронтал лобларида оғриқнинг 25% - Шиҳ ярим шарлари ва маймунлар - 10% ни эгаллайди ).
3) миянинг янги соҳалари пайдо бўлишида - нутқ;
4)мия сиртининг ўсишида (у бурмаларда тўпланиб, кўп сонли олуклар ва конволютсияларни ҳосил қилади).
Боланинг мияси нисбатан этук бўлмаган ҳолда туғилади, у йиллар давомида ўсиб боради. Янги туғилган чақалоқларда - ДАВЛАТ мия вазни 400 г ни ташкил қилади, бир йил ўтгач, у икки баравар кўпайди ва 5 ёшга учради. Келажакда мия ўсиши секинлашади, лекин давом этади - 22 - 25 йилгача.
Инсон мияси пўстлоғида 17 миллиард нерв ҳужайралари мавжуд бўлса, маймунлар 3 дан кўп бўлмаган -. 5 миллиард нерв ҳужайраларининг нутқ соҳаларида Завар - асосий 2 йилгача бурмалар, лекин нозик тузилиши. қобиқ мукаммал - ҳатто кўп йиллар давомида мавжуд.
Шундай қилиб, одамларда нутқ ва мавҳум оғзаки фикрлашни ривожлантириш имкониятлари юқори даражада ривожланган - Тҳиеме мияси аниқланади . Д - Бенке (бир неча йил давомида) тил функтсияси шаклланишининг секинлиги секин - унинг миясини зреванием билан боғлиқ.
Баъзиларнинг фикрича, бу - бу Артик - лятсии органларининг вазифаси : лаблар, тил, ҳалқум ва бошқалар. Аммо бу ундай эмас. Бу - у презҳ - бўйича мувофиқлаштирилган ҳаракатларни барча де натижа миянинг кўплаб соҳаларда. Артикулятсион органлар фақат миядан келган - кази да амалга оширилади .
243 


Download 1,9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   233




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish