Курс кисми: Умумий патологик анатомия

exinokokk soliteri finnasi
chakiradigan yallig’lanish katta 
axamiyatga egadir. Uni 2 biologik turi farklaniladi: bir kamerali (lat. hudatidos) va alveolyar 
exinokokk (lat.alveocokcos). 
Bir kamerali exinokokkoz.
Parazitni tuxumi kasal me’dasiga tushib, konga utuvchi
onkosferani ajratadi, u kon okimi bilan birga jigarga boradi. 
Ba’zi xollarda parazit upkaga va boshka a’zolarga kirib boradi. A’zoda onkosfera pufaksimon 
(exinokokk finnasi) boskichidan utadi. Finna diametri 20sm va undan xam katta pufakni tashkil 
kiladi. Pufakni devori okish yarim tinik katlam–katlam xitin kobikdan iborat buladi. Pufak 
bushligi oksilsiz kaxrabo kislotadan iborat, tinik rangsiz suyuklik bilan tulgan buladi. Xitin 
pardani ichki yuzasidan ichkarisiga karab kiz exinokokk pufagi va skolekslar usadi. Pufakni 
chegarasida kobik xosil kilib, biriktiruvchi to’qimani rivojlanishi kuzatiladi. Shuni xam ta’kidlash 
zarurki, bevosita parazit atrofidagi biriktiruvchi to’qimali kobikni ichki katlamida gigant 
xujayralar xosil buladi. 
Usayotgan bir yoki bir necha exinokokk pufagi bosim ta’siri ostida a’zoni parenximasini 
atrofiyalanadi. Yirik ulchamga ega bulgan bu pufaklar korin, plevra bushligiga, kovak venaga va 
b. yorilishi mumkin. 
Kup kamerali exinokokk
. Bu kasallik kemiruvchi xayvonlardan yukadi. Parazit mayda 
pufakchalardan tashkil topadi. Pufaklar bir–biridan tashkariga burtishi va uzilishi bilan ajraladi. 
Xar bir pufak atrofida biriktiruvchi to’qima usib, vakt utishi bilan juda xam kattik bulib koladi. 
Xitin pardani atrofida kupincha kup yadroli gigant xujayralar uchraydi. Ba’zi joylarda 

---

biriktiruvchi to’qimali kobikni keyinchalik yemirilib, suyuk detrit massaga aylanuvchi nekrozi 
kuzatiladi. Kurollanmagan kuzga kup kamerali exinokokk usmani eslatuvchi, mayda bushliklari 
loyka suyuk massa bilan tulgan okish kattik tugunni eslatadi. Exinokokk pufaklari mayda 
ulchamda bulgani uchun kiyin farklaniladi. Exinokokk pufagini limfa va kon tomirlariga tushishi 
metastazlarlar xosil bulishiga sabab buladi.
Xayvon parazitlari atrofida kobik xosil bulishi bilan boruvchi maxsulotli yallig’lanishlar
granulematoz yallig’lanishni bir turi sifatida kuriladi. 
To’qimaga tushgan yot tana uzini atrofida kup mikdorda kup yadroli «yot tana» xujayralarini 
xosil kilishi bilan boruvchi maxsulotli yallig’lanishni keltirib chikaradi. Vakt utishi bilan fibroz 
to’qima kup mikdorda usadi va yot tana koldiklari inkapsulyatsiyalanadi.