Kurs ishi mavzu: O’quvchilarning diskurs kompetensiyasini rivojlantirishda interfaol ta’lim texnalogiyalaridan foydalanish (B1 darajadagi o’quvchilar misolida) Bajardi: Shodikulov Sardor Tekshirdi: Xolmurodova Z

2.2 Fransuz tili o’rgatishda diskursiv yondashuv
Diskursiv muloqot bugungi kunda zamonaviy til ta'limining jadal rivojlanayotgan aksentlaridan biridir. Nutqni matnlar yig'indisi (inson nutqi va fikrlash faoliyati natijalari), ijtimoiy-madaniy va tarixiy kontekstdagi nutq harakatlari sifatida tushunish - ya'ni. Kollektiv bilimlar, fikrlash, baholashlar, jamoaviy birgalikda yashash va o'zaro ta'sir qilish modeli qayta ishlab chiqariladigan nutq mahsulotlari, nutqdan foydalanishning ijtimoiy amaliyot, ijtimoiy tuzilish va madaniy jihatdan aniqlangan bilimlar bilan bog'liqligini ta'kidlaydi. Shunday qilib, diskursiv olam yaxlitlik, dinamizm, sotsial-tarixiy va etnikmadaniy determinizm, faoliyat darajasidagi o'zaro ta'sir (harakat va faoliyat darajasida emas), nutqning an'anaviylik va institutsionallik tamoyillari va boshqalarning dominantlariga asoslanadi.
Til ta'limida nutqiy yondashuvni rivojlantirishning hozirgi bosqichini shakllanish bosqichi deb atash mumkin, bunda bir-biridan farq qiladigan parcha-parcha ishlanmalar va g'oyalar tizimli integratsiyadan uzoqda, atamalardan foydalanishning bir xilligi yo'q, terminologiyaning kategoriyaviy ta'rifida yakdillik mavjud emas. tushunchalar. Shu bilan birga, tarjima didaktikasida nutqiy yondashuvning xorijiy yoki mahalliy ishlanmalari va "diskurs tarjimasi kompetensiyasi" tushunchasini ta'rifi va tuzilishi haqida gapirishning hojati yo'q. Ta'kidlanganidek, nutqiy yondashuvning asosiy qoidalarini til ta'limida zamonaviy didaktik kontseptsiya sifatida kontseptsiyalash va ularni keyinchalik tizimlashtirish uchun yagona nazariy va uslubiy ko'rsatmalarni shakllantirish uchun ularni tarjima kabi professional nutq faoliyatining o'ziga xos turiga loyihalashtirish dolzarbligini belgilaydi. Tarjima didaktikasida yaxlit lingvouslubiy tizimdir.
Xorijiy adabiyotlarda nutqiy yondashuv sifatida taqdim etilgan ilmiy yondashuv rus tilidagi ilmiy adabiyotlarda yo diskursiv yondashuv yoki tushunchalarning tez-tez almashinishiga ega bo‘lgan diskursiv yondashuv deb yuritiladi; ikkala ta'rif ham "diskurs" atamasidan olingan. “Diskursiv yondashuv” va “diskursiv yondashuv” tushunchalarini hal etilayotgan didaktik vazifalar darajasiga va didaktikada yondashuvni amalga oshirish sohasiga qarab farqlash muhim ko‘rinadi.
“Diskursiv kompetensiya” va “diskursiv kompetensiya” atamalarini ilmiy-uslubiy adabiyotlarda kategoriyali qo‘llashning asosiy tendentsiyasi ularning o‘zaro almashinishi, sinonimik munosabatlarni tan olishgacha bo‘lgan farqlanmasligi hisoblanadi. Uslubiy adabiyotlarda “diskursiv kompetensiya” va “diskursiv kompetensiya” tushunchalarini aniqlashdan tashqari, yuqorida qayd etilgan toifalar uchun muqobil sinonimik atama sifatida yana bir bor “diskurs kompetentsiya” tushunchasi ham mavjud. Ilmiy adabiyotlarda og'zaki taqdimot uslubining estetikasi uchun. Biz ushbu uchta atamani ularning kontseptual ma'lumotnomasida belgilagan farqlarga muvofiq ajratishni taklif qilamiz.
Universitetda chet tilini o'rgatishda diskursiv va diskursiv yondashuvlar to'g'risidagi yuqoridagi tushunchaga muvofiq, biz ularni hal qilinayotgan didaktik vazifalar darajasiga va didaktik maqsadlarda yondashuvni amalga oshirish sohasiga qarab farqlashimiz mumkin. tarjima didaktikasida diskursiv va diskursiv yondashuvlarni farqlash muhim ahamiyatga ega .
Diskursiv yondashuv “tarjimani o‘qitish mazmuniga “diskurs” va “diskursiv tahlil” tushunchalarini kiritishning maqsadga muvofiqligini belgilaydi” va o'qitishni "haqiqiy kasbiy faoliyatga xos bo'lgan bayonotlar asosida tashkil etishni nazarda tutadi, bu esa o'qitishda tarjimon ishida eng ko'p uchraydigan maxsus nutqning kichik turlari va janrlaridan foydalanishga olib keladi" Shunday qilib, N.N. Gavrilenko yuqoridagi iqtiboslarda tarjima didaktikasida (shuningdek, chet tilini o‘qitish metodikasida) diskursiv yondashuv bevosita tarjimonlar ta’limining lingvistik mazmunini aniqlashda – tegishli nutqlarni, diskursivlarni taqsimlashda o‘z ifodasini topgan. amaliyotlar, matnlarning janr formatlari, zamonaviy ijtimoiy kontinuumga mos keladi.
Diskurs kompetentsiyasining mohiyati va umumlashtirilgan mohiyati "muloqotda bo'lish, o'z nutqida bo'lish va nutqqa mos kelish" qobiliyati sifatida (E.M. Brazauskene). Bu diskursiv faoliyat amaliyoti orqali o'rganishni oldindan belgilab beradi. Ijtimoiy-madaniy yondashuv institutsionalizatsiya, sotsialmadaniy atribut, diskursiv amaliyotlarning pragmatik belgilanishi - ijtimoiy makondagi o'zaro ta'sir modellari bilan ataylab singdirilgan. Diskursiv yondashuv nutqda kommunikativ xulq-atvor modellariga, nutqning har xil turlaridagi matnlarning janr xilma-xilligiga, nutq tiliga (leksika, semantika va pragmatika, nutqda yangilangan - siyosiy, iqtisodiy, huquqiy, ekologik) murojaat qilishda amalga oshiriladi. , ilmiy va boshqalar) o‘quv materiali sifatida. Didaktikadagi har qanday ilmiy va uslubiy yondashuvning qurilishi va kristallanishi, undan ham ko'proq uning uslubiy tatbiq etilishi uzoq muddatli istiqbolning prognozi bo'lib, u umumiy sadoqat kontekstida titanik ko'rinishi mumkin bo'lgan yagona etakchi harakatlar va sa'y-harakatlarni talab qiladi. "o'z bog'ingizda yashash osonroq" tamoyili. Bu, birinchi navbatda, o'z faoliyatida va o'qituvchilik kasbida o'zini innovatsion rivojlantirishga yo'naltirilgan, har doim o'z-o'zini o'rganishga va nutqni, nutqda va nutq orqali o'rgatishga tayyor bo'lgan yangi shakldagi til va tarjima o'qituvchilariga ehtiyojni tug'diradi. Bizning fikrimizcha, nutqiy yondashuv til ta'limida metodologik tushuncha sifatida, hatto eng uzoq kelajakda ham, obro'sizlanish xavfi ostida emas, chunki nutq hayratlanarli tezlikda rivojlanadi va yangilanadi, bu esa parallel modernizatsiya va o'z vaqtida qayta formatlashni boshlaydi. ushbu lingvo-uslubiy tizimdagi tizim komponentlari, lekin, Bu uning moslashuvchanligini, moslashuvchanligini va ertangi kunning qiyinchiliklariga tayyorligini ta'minlaydi.

XULOSA
Biz ushbu kurs ishini yozishda quyidagi xulosalarga keldik:
- Ta‘lim berish bu – oʻqituvchi va oʻquvchi-talabalar ishtirokidagi jamoadir. Oʻqitish reja asosida va oʻqitish tizimi hamda mahorati, qolaversa oʻquvchi talabaning ma‘rifatining oshishi bilan belgilanadi.
- Oʻqituvchi faoliyati birgina oʻquv jarayonining tashkilotchisi tarzida emas, balki nufuzli bilimlar manbaiga aylanib qolayotganligini ta‘kidlagan holda baholanmoqda. Fan-texnikaning rivojlanayotgan bosqichida axborotlarning keskin koʻpayib borayotganligi va ulardan oʻ qitish jarayonida foydalanish uchun vaqtning chegaralanganligi, shuningdek, yoshlarni hayotga mukammal tayyorlash talablari ta‘lim tizimiga yangi pedagogik texnologiyalarni joriy etishni taqozo etmoqda.
Ilgʻ or pedagogik texnologiya quyidagicha amalga oshiriladi: Empirik: sezgi a‘zolari orqali bilish; Kognetiv: atrofdagi olam toʻ gʻ risida bilimni kengaytirish; Evrestik: yoʻnaltiruvchi savollar orqali faollikni, topqirlikni oshirish; Kreativ: tadqiqot, ijodiy tafakkur; Inversion: axborotlarni turli tomondan oʻrganish; Integrativ: kichik qismlarning bir butunligi, yaxlitligi; Adaptiv: axborotlar va ulardan foydalanish jarayonini oʻrganish va oʻrgatish uchun moslashish; Inklyuziv: oʻquvchi va oʻqituvchining oʻzaro munosabatlarda tenglik asosida ta‘lim-tarbiya jarayonini tashkil qilish.
- Pedagogik texnologiyaning metodikadan asosiy farq shundaki, metodika oʻqitish usullari va yoʻ llarining ma‘lum shaxs uchun qulay boʻ lgan majmuasidan iborat. Metodika oʻ qituvchining bilim, koʻ nikmalari mahorati, shaxsiy sifatlari, temperamentiga bog`liq. Metodika biror ishni maqsadga muvofiq oʻtkazish metodlari, yoʻllari majmuasi. U alohida metodikalarga ajraladi.
- Interfaol metod — ta`lim jarayonida o`qituvchi va o`quvchilar o`rtasidagi faollikni oshirish orqali ularning o`zaro harakati, ta`siri ostida bilimlarni o`zlashtirishni kafolatlash, shaxsiy sifatlarni rivojlantirishga xizmat qiladi. ―Rolli oʻ yinlar, ―Zig-zag, ―Esse hamda ―Oʻquv portfoliosi usullarni qo`llash dars sifati va samaradorligini yanada oshirishga yordam beradi.
― Rolli oʻ yinlar usuli:eshitish va tinglashni oʻ rgatadi;erkin operativ suhbatga tayyorlaydi; tabiiy xulqni kamchiliklardan nari qiladi; talabalarni Fransuz tiliga qiziqtiradi va amaliyotni oʻtaydi; talabalarni ogʻ zaki nutqqa psixologik tarafdan tayyorlaydi; Fransuz tilida nazariy bilimlarni amaliyotda qoʻllay olishni oʻrgatadi;oʻquvchilarda berilgan vaziyatni ―Fransuzcha‖ tahlil qilish malakasi shakllanadi.
―Rolli oʻyinlar‖ usulining kamchilik tomonlari: koʻp vaqt talab etiladi;oʻqituvchidan katta tayyorgarlikni talab etadi; oʻquvchilarning oʻyinga tayyorgarligi turlicha daraja boʻ lishi mumkin;barcha oʻquvchilarga rollar taqsimlanmay qolishi mumkin.
―Zig-zag interfaol usuli bilan dars oʻtish ham grammatikani mustahkamlash, ham mamlakatning ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy ahvolidan ham habardor boʻlish imkonini yaratadi, eng muhimi bilishdan tashqari oʻquvchi – talaba oʻzi fikr yuritib, boshqalarga yetkazib berish qobiliyatini, soʻz boyligini oshirib, nutqini ravon qilishga yordam beradi.
-Esse interfaol usuli inson fikrlash qobiliyatini rivojlantirishda muhim rol oʻynaydi. Ular norasmiy fikr va qiyofalarni qayd qilish har tomonlama koʻrib chiqilmaguncha xotirada saqlab turish va ularni yanada aniqroq ifodalashga imkon beradi. Ma‘lumotlarni tizimlashda, asosiy tushunchalardan foydalanishda, bu mavzuga aloqador jihatlarni ajratib koʻ rsatishda, amaliyotini illustratsiya qilishda va xulosalarni argumentlashda katta ahamiyat kasb etadi.
Demak, interfaol usullardan foydalanib yangi bilimlarni berish, koʻnikmalarni shakllantirish, rivojlantirish, mustahkamlash, bilimlarni takrorlash, amalda qoʻllash mashgʻ ulotlarida hamda oʻquv fanining xususiyatlarini hisobga olgan holda har bir mavzu boʻ yicha mashgʻulot uchun eng maqsadga muvofiq boʻlgan interfaol yoki boshqa metodlarni toʻgʻri tanlash nazarda tutiladi