Kurs: I guruh(lar): Fan

Ikki xil nafas oluvchilar turkumi. Ikki xil nafas oluvchilar turkumio'ziga xos tuzilgan bir necha turni o'z ichiga oladi. Ular yog'ingarchilikbo'lmaydigan qurg'oqchilik mavsumida qurib qoladigan chuchuk suvhavzalarida yashaydi. Ulardan protopterus Afrikada, lepidosiren JanubiyAmerikada va neoseratod Avstraliyada tarqalgan.Ikki xil nafas oluvchilarning bitta yoki ikkita xaltasimon yupqa devorlio'pkasi bo'ladi. O'pka maxsus nay orqali halqum bilan tutashgan. Suvhavzalari qurib qolganida baliqlar loyga ko'milib olib, karaxt holatigao'tadi va faqat o'pka orqali nafas oladi. Ikki xil nafas olishi tufayli bubaliqlarda qon aylanish doirasi ham ikkita bo'ladi. Yurak bo'lmasi chalato'siq orqali ikkiga ajralgan. Ularning skeleti tog'ay va suyakdan iborat.Xorda (o'q skelet) hayoti davomida saqlanib qoladi.


IV. Yangi mavzuni mustahkamlash:

1. 
   Baliqlar qaysi tip vakillari sanaladi va o`z navbatida nechita kenja sinfga bo`linadi?
   
2. 
   Baliqlarning tana shakli va yashash muhitiga tana rangi bog`liqligini misollar bilan tushuntiring.
   
3. 
   Baliqlarda ta qismi nechiga bo`linadi?
   
4. 
   Baliqlarning suzgich pufagi qanday qismlardan iborat va necha xil bo`ladi?
   
5. 
   Juft suzgich qanotlarning baliqlar hayotidagi ahamyatini ayting.
   
6. 
   Toq suzgichlarning ahamyatini tushuntiring.
   
7. 
   Baliqlar skeletining boshqa umurtqalilar skeletidan farqi nimada?
   
8. 
   Baliqlarning umurtqa pog`onasi necha umurtqadan iborat? Umurtqa kanalini nima hosil qiladi?
   

O`tilgan mavzu yuzasidan test savollari
1.Baliq qon aylanish sistemasining qaysi qismidafaqat venoz qon bo`ladi?
1) orqa aorta; 2) qorin aorta; 3) yurakqorinchasi; 4) yurak bo`lmasi
A) 1, 2, 3B) 2, 3, 4 C) 1, 3, 4D) 1, 2, 4
2. Qaysi turkum vakillari uvildiriq tashlash uchunAmur daryosining irmoqlariga o`tadi?
A) suyak-tog`ayli baliqlar B) karpsimonlar
C) panja qanotlilarD) losossimonlar
3. Losossimonlar turkumining qaysi vakillarichuchuk suv (a) va dengizlarda (b) tarqalgan?
1) losos; 2) forel; 3) keta; 4) gorbusha
A) a−1, 2; b−3, 4B) a−1; b−2, 3, 4C) a−2; b−1, 3, 4D) a−3, 4; b−1, 2
4. Uzun anal suzgichiga ega bo`lgan baliqniko`rsating.
A) beluga B) sterlyad C) oqchaD) laqqa
5. Uzoq Sharq daryolaridan qaysi turkumga tegishlibaliqlar O`rta Osiyo suv havzalarida
iqlimlashtirilgan?
A) baqra baliqlar B) losossimonlilar
C) karpsimonlar D) skatsimonlar
6. Zog`ora baliq boshida qaysi suyak bo`lmaydi?
A) miya qopqog`i B) dimog`C) jag`D) jabra yoylari
7. Baliqlar qon aylanish sistemasining tarkibiyqismlarini ko`rsating.
1) 2 kamerali yurak; 2) 3 kamerali yurak; 3) 2 taqon aylanish doirasi; 4) 1 ta qon aylanish doirasi;
5) kapillyarlar; 6) venalar; 7) arteriyalar
A) 2, 3, 5, 6, 7 B) 1, 4, 5, 6, 7C) 1, 3, 4, 5D) 2, 4, 6, 7
8. Baliqning ayirish sistemasi qanday tuzilgan?
A) loviyasimon buyraklar, siydik pufagiB) 2 ta tasmasimon buyrak, siydik pufagi
C) jabraoldi bo`shlig`idagi naychalarD) 4 ta tasmasimon buyrak, siydik pufagi