Osetrsimonlar, ya'ni suyak-tog'ayli baliqlar turkumi. Ko'pchilikturlari yirik: beluganing uzunligi 4-5 m gacha, rus osetri 2-3 m, sterlyadbirmuncha kalta bo'lib, bo'yi 40-60 sm ga teng. Tanasining qorintomoni yassilashgan. Qorin tomoni, tanasining ikki yoni va orqa tomonibo'ylab, 5 qator rombsimon suyak plastinkalar o'tadi. Bu plastinkalarganoid tangachalardan hosil bo'ladi. Boshi tumshuqqa o'xshash cho'ziqrostrumni hosil qiladi. Og'zi boshining ostki tomonida joylashgan. Dumsuzgichi geteroserkal, ustki bo'lagi ostkisiga nisbatan yirik. Juft suzgichlarigorizontal joylashgan.
Skeleti asosan tog'aydan iborat, lekin bosh skeleti yassi suyaklarbilan qoplangan. Ko'krak suzgichlari skeleti ham suyakdan tashkil topgan.O'q skeleti hayoti davomida saqlanib qoladigan xordadan, umurtqalariyuqori va pastki tog'ay yoylardan iborat. Umurtqalar tanasi bo'lmaydi.Ichagida spiral burmalar, yuragida arterial konus bo'ladi. Shunday qilib,osetrsimonlarda tog'ayli baliqlar uchun xos bir qancha belgilar saqlanibqoladi.uyak-tog'ayli baliqlarga bitta turkum — osetrsimonlar kiradi. Yirikosetrsimonlar (osetr, beluga) yirtqich bo'lib, boshqa baliqlar bilanoziqlanadi. Boshqa turlari (kurakburun, sevryuga, sterlyad) maydaumurtqasizlar bilan oziqlanadi. Ko'pchilik osetrsimonlar dengizlardayashaydi; daryolarga uvildiriq tashlaydi. Kurakburun, sterlyadlarni faqatdaryo va ko'llarda uchratish mumkin. Amudaryo va Sirdaryoda soxtakurakburunlilardan katta qilquyruq, kichik qilquyruq va filbo'yin (Sirdaryoqilquyrug'i) uchraydi.
Losossimonlar turkumi. Tanasining orqa tomonida nursiz, yumshoqyog' suzgichi bo'ladi. O'q skeleti va bosh skeleti to'liq suyaklanmagan. Ko'pchilik turlari dengizda yashaydigan o'tkinchi baliqlar bo'lib, daryolarningyuqori oqimiga ko'tarilib, uvildiriq tashlaydi. O'tkinchilosossimonlar hayoti davomida bir marta uvildiriq tashlaydi. Buninguchun ular daryolarning yuqori qismiga 2000 km gacha ko'tariladi.Losossimonlardan Uzoq Sharq dengizlarida keta, bukri baliq, nerkako'p uchraydi. Keta va bukri baliq uvildiriq tashlash uchun daryolarga,nerka — ko'llarga o'tadi. Shimoliy Yevropa dengizlarida semga va kumjatarqalgan. Kumja Kaspiy va Qora dengizda, ayrim losossimonlar: omul,siglar chuchuk suvlarda yashaydi. Tog' daryolari va ko'llarida tarqalgangulmoy (forel) kumjadan kelib chiqqan. Forel hovuzlarda ko'paytiriladi.
Ko'pchilik losossimonlar go'shti va ikrasi uchun ovlanadi. Ulardanqizil ikra olinadi. Losossimonlar nisbatan kam tuxum qo'yadi;tuxumlarining 90 % idan ko'prog'i nobud bo'ladi. Shuning uchun ulartuxumlarini sun'iy inkubatsiya qilish orqali sonini oshirishga erishilmoqda.
Do'stlaringiz bilan baham: |