Kurbanova durdona salaxitdinovna gimnastika va uni o

 
harakter, kuyning 
tugallanganligi. 
5.2 Musiqiylikni rivojlantiruvchi namunaviy o‘yinlar
Musiqiy asarning g‘oyaviy- hissiy mazmunini bastakor musiqiy ifoda
vositalari yordamida yyetkazadi: kuy, uyg‘unlik, sur’at, ritm va h.k. Bu 
vositalarning yig‘indisi bilan bastakorning fikr-o‘ylari aks etgan musiqiy obrazlar
yaratiladi. Birinchi mashg‘ulotlardanoq bolalarni musiqa mazmunini tushunishga, 
mohiyatini his qilishga o‘rgatish kerak. Asarlar muhokamasida bastakor fikrini 
aniqlovchi sarlavhalar musiqani tushunishni yengillashtiradi, misol uchun: 
M.Musorgskiyning "Ko‘rgazmadagi suratlar" asaridagi "Yalmog‘iz kampir", 
"Bozor" va boshqalar. Bunday asarlar dasturli deyiladi. 
Operalar uchun ularning mazmunini aniqlovchi adabiy matn bor, baletlar 
uchun - libretto. Qo‘shiq va romanslar mazmuni matnda ochiladi.
Aniq dasturi bo‘lmagan ("Prelyudiya", "Etyud", "Rondo" va boshqalar) 
musiqa mazmuni to‘g‘risida asardan qolgan umumiy taassurotlardan, kuyidan, 
jaranglash tuslaridan, sur’atidan, tuzilishidan xulosa chiqarish mumkin. Shunday 
qilib, "Prelyudiya" nomi musiqa mazmunini ochib bermaydi va har bir alohida 
holatda muhokamani talab qiladi. Bir xil nomlangan bir necha asarni solishtirib 
ko‘rish foydalidir. Shug‘ullanuvchilar F.Shopenning prelyudiyasini, soch. 28 №20
va Prokofyev prelyudiyasini, soch.12 № 7 eshitadilar. 
Aniq vazifani aniqlamay, o‘qituvchi mazmuni musiqiy-ritmik tarbiya 
vositalariga ko‘proq mos keladiganini tanlashni taklif qiladi. Mashq uchun
Prokofiyevning yorug‘ va osoyishta musiqasini tanlash mumkin. Shopen 
prelyudiyasi zulmatli tasavvurlar hosil qiladi va shuning uchun to‘g‘ri kelmaydi. 
Musiqa mazmunini tushunishga bastakorning nota matnidagi ko‘rsatmalari 
yordam beradi. Bu ko‘rsatmalar asarning to‘liq yoki qisman ijrosiga tegishli: 
"Samimiyat", "Olov bilan harakatchan", "Quvnoq" va boshqalar. 

---

141
Musiqali o‘yinlar yordamida harakatlarni musiqa bilan moslash mashqlarini 
o‘tkazish vazifalari yechiladi. Faqat bu yerda mashqlarni bajarish musobaqa 
elementi kiritilishi bilan murakkablashadi. Bu hosil qilingan bilim va malakalarni
takomillashtirish va mustahkamlashga xizmat qiladi.