Kurbanova durdona salaxitdinovna gimnastika va uni o

9-jadval 
 
YARIM AKROBATIKA
Dumalashlar va 
o’mbaloq oshishlar
To’ntarilish
Akrobatik 
burilishlar
Oldinga 
Orqaga
Yonga

---

129
4.7.2
 
Badiiy gimnastikaga xos mashqlar texnikasi 
Dumalashlar va o‘mbaloq oshishlar. Badiiy gimnastikada foydalaniladigan 
dumalash, o‘mbaloq oshishlarning hos uslublari sport gimnastikasi va 
akrobatikadagi mos harakatlardan farq qilmaydi. 
1 2 3 
 
4 5 6 
7 8 
39-rasm

---

130
Bunday harakatlar ijrosiga qo‘yiladigan umumiy talablar - bu ohistalik va 
o‘tishlarning asta-sekinligi, ya’ni tananing turli bo‘g‘inlarida asta-sekin tayanish 
bilan dumalash. 
39-rasmda shu sport turiga xos yelka orqali o‘mbaloq oshish ko‘rsatilgan. 
Gimnastikachi qiz uni son va ko‘krak orqali, qo‘llarga tayanmay ohista qo‘yib, 
dumalash bilan boshlaydi (1-4 kadr). 
Bu harakat dumalash jarayonida yuqoriga jadal ko‘tariluvchi holdir va 
sonlarning siltanishi bilan qisman faollashadi. Gimnastikachi qiz ko‘krakda tik 
turish holatiga o‘tish chog‘ida yuqoriga itarilgandek bo‘lib, bu bilan tanani 
bo‘shatib, yelka bilan polga tayanishni yengillashtiradi. Yelka orqali dumalash 
chog‘ida qiz qo‘llari asimmetrik holda ishlaydi. O‘ng yelka orqali 
dumalayotganda (4-5 kadr) o‘ng qo‘lini yig‘ib, chap qo‘li bilan polga 
tayanishni davom ettiradi va dumalashning shu qismini bajarishga yordam 
beradi. Harakatning 2- qismi yelka orqali oldinga o‘mbaloq oshish orqali o‘tirish 
holatiga o‘tish kabi kechadi.
Xuddi shu tarzda orqaga o‘mbaloq oshish ham bajariladi. Bu tug‘risida 39-
rasmdagi kinogrammani teskari yo‘nalishda ko‘rib tasavvur hosil qilish mumkin. 
Keltirilgan muhokamadan ko‘rinadiki, dumalashlar o‘mbaloq oshishning tashkiliy 
qismi hisoblanadi. Bu nuqtai nazardan dumalashni bajarish texnikasi o‘mbaloq 
oshish harakatlari texnikasiga juda mutanosib. 
G’ujanak bo‘lib o‘mbaloq oshishni bajarish an’anaviyroqdir. Oldinga 
g‘ujanak bo‘lib o‘mbaloq oshish bunday harakatga misol bo‘ladi.
Bulardan tashqari o‘mbaloq oshish va dumalashning akrobatik va yarim 
akrobatik harakat guruhlari elementlarini o‘zida aks ettiruvchi turlari keng 
qo‘llaniladi. 40-rasmda oyoqlar bilan siltanish harakatlarini o‘z ichiga oluvchi 
burilish bilan bajariluvchi orqaga bukilib o‘mbaloq oshishning murakkablashgan 
varianti tasvirlangan. 

---

131
1 2 3 
4 5 
6 7 
8 9 
40-rasm 
To‘ntarilishlar. Badiiy gimnastikada qo‘llaniladigan akrobatik mashqlarning 
bu turi akrobatika va sport gimnastikasida qo‘llaniladigan tegishli to‘ntarilish 
harakatlarining hosilidir. Bu nuqtai nazardan badiiy gimnastikadagi to‘ntarilishlar
oldinga, orqaga va yonga to‘ntarilishga o‘xshashdir. Biroq, badiiy gimnastika 
musobaqalari qoidalarida tananing vertikal holatida to‘ntarilishni bajarish 
ta’qiqlangan. Bu bilan ushbu elementlarning texnik hususiyatlari tushuntiriladi. 

---

132