Kostyum tarixi

Nazorat uchun savol va amaliy topshiriqlar:
1.
Hind an’anaviy liboslari va ularning o’zgarishiga ta’sir etgan omillar 
haqida so’zlab bering. 
2.
Hindistonda qanday turdagi matolar ishlab chiqariladi?
3.
Hind erkaklar libosi haqida nimalarni bilasiz? 
4.
Hind erkaklarining qanday bel kiyim turlari mavjud? 
5.Hind ayollarining qanday kiyim turlarini bilasiz?
 
 
 
 

---

32
Qadimgi Xitoy kostyumi tarixi 
 
Xitoy san’ati qadimiyligi jihatidan Misr, Mesopotamiya davlatlari san’ati bilan 
tenglasha oladi. Xuanxe daryosi bo’yida paydo bo’lgan Xitoy san’ati o’ziga xosligi 
bilan ajralib turadi. Arxeologik qazishmalar natijasida topilgan bronza idishlardagi 
hayvonlar, qushlar va boshqa fantastik mavjudotlarning bo’rtma tasvirlari Xitoy 
haykaltaroshlik san’atining mil. avv. II ming yilliklarga borib taqalishini ko’rsatadi. 
Mil. avv. I ming yillik o’rtalariga kelib, bronza idishlar ko’rinishi sodda naqshlar 
bilan bezatila boshladi. Relyeflar o’rnini inkrustatsiyalar egallay boshladi. Xan 
sulolasi davriga kelib tosh va g’ishtdan yasalgan relyeflar, Shan davriga kelib, avval 
yog’och, keyin loydan terrakotalar, Sin sulolasi davrida qabrlar uchun maxsus 
jangchilar, otliqlar haykallari yasala boshladi. Imperator Sin Shixuandi mavzoleyiga 
ishlangan 8099 ta jangchi terrakotalar bunga misol bo’ladi. «Terrakotalar armiyasi» 
nomini olgan jangchilar haykallari Xitoyning turli hududlarida yasalgan. Shuningdek, 
tog’dagi g’orlarga ham haykallar joylashtirilgan bo’lib, bunday g’orlar soni 120 tani 
tashkil etadi. Ular orasida eng mashhuri Yungan g’ori bo’lib, unda 51 mingta haykal 
joylashtirilgan, hakallar orasida eng balandi 17 metrni tashkil etadi. 
Qadimgi Xitoy klassik san’ati diniy, falasafiy qarashlar asosida shakllangan xalq 
madaniyati bilan bevosita bog’liq holda rivojlanganligi sababli uni davrlashtirish 
bevosita hukmron sulolalar tarixi bilan belgilanadi. Shu davrda yashagan rangtasvir 
ustalari Gu Kaychji va Chjan Senyao Xitoy rangtasvir san’atining asoschilari sanalsa, 
Xitoy manzara janri – 
shanshuy
(xitoy tilidan tog’lar va suvlar tasviri ma’nosini 
bildiradi) U Daotszi nomi bilan bog’liq. Xitoy rangtasvir san’atida o’simliklar, gullar, 
hayvonlar, tog’ manzaralari, animalistik janr, portret janrlari keng tarqalgan.
Liboslar. 
Xitoy san’ati va madaniyatining rivojlanishida ramziylikka juda katta 
ahamiyat berishgan. Bu ramziy belgilar, ranglar, naqshlar liboslarda ham aks etgan. 
Qadimiy Xitoy kostyumining oddiy shaklining paydo bo’lishiga odamlarning xo’jalik 
ishlari, xom-ashyo imkoniyatlari va iqlim sharoitlari sabab bo’lgandi. Tantanali va 
rasmiy kiyimlarning shakllari oddiy kiyimlardan o’zlashtirilgandi.

---

33