Kostum va moda tarixi

Erkaklar libosi. Erkaklar libosi ikki qismdan: ya’ni xiton 
va  gimatiydan iborat bo‘lgan. Xiton bizning tasavvurimizdagi 
ich kiyim bo‘lib, u asosan zig‘ir yoki junli toladan to‘qilgan 
matodan tayyorlangan. Xitonning yelka qismi tikib qo‘yil-
gan  yoxud  fibula  deb  ataluvchi  to‘qalar  bilan  mahkamlangan. 
Xitonning ikki yonboshi tikilgan, ba’zan bir yonboshi ochiq 
qoldirilgan. Xitonning uzunligi turlicha bo‘lsa-da, asosan tiz-
zagacha bo‘lgan shakli keng tarqalgan (11-rasm). 
11-rasm.
Eng keng tarqalgan ustki kiyim, ya’ni yopinchiqlar gi-
matiy deb atalgan. Gima tiy larning o‘lchami 1,7x4 metr bo‘lib, 
to‘g‘ri to‘rtburchak shak lidadir. Gima tiylar inson tanasiga turli 
usulda o‘ralib, bur malanib, yelkaga tashlanib mustahkamlana-
digan yopinchiq 
lardir. Matoning taxla 
nish, burma 
lanish, 
mustahkamlanish va o‘ralish uslubiga ko‘ra gimatiylar turli 
xil ko‘rinishda yara tilgan. Yelkaga tashlan gan uchi sirg‘alib 
ketmasligi uchun unga bir bo‘lak og‘ir metall mahkamlanib, 
ilib qo‘yilgan. Spartada jun matodan qilin gan gimatiylar tanaga 
xitonsiz kiyilgan (12-rasm). 
Ustki kiyimning yana bir shakli xlamida bo‘lib, yelkaga 
tashlab olingan xlamidalar ko‘krak qismida yoki yelkada 
fibula, ya’ni to‘g‘nag‘ich bilan mahkamlangan. Xlamidalar ham 

---

31
shaklan to‘g‘ri to‘rtburchak matodan 
qilingan bo‘lib, ular gimatiyga nisbatan 
biroz kalta bo‘lgan. 
Yunonlar poyabzalining shakli oyoq 
kaftini takrorlab, asosan probka daraxti 
yoki arqondan tayyorlangan taglikdan 
iborat bo‘lib, u arqon yoki charm 
tasmalar yordamida oyoq to‘piqlari yoki 
boldirga mahkamlanib, kiyib yurilgan. 
Bosh kiyimlar – fetrdan tayyorlangan 
keng soyabonli, tepa qismi past shlyapalar 
asosan yog‘in-sochinli ob-havo sharoitida 
yoxud sayohatlar paytidagina kiyilgan. 
Ushbu davrda erkaklar kalta soch, 
yarimoy shaklidagi soqol, mo‘ylov qo‘yishgan. Yigitlar soqol, 
mo‘ylovini qirtishlab olishgan, uzun sochlarini esa uzuksimon 
moslama bilan birlashtirib yurishgan.