Ko`p xonali sonlarni raqamlashni o`rganish. Kirish 1-bob. Sonlarni raqamlashni o’rganish metodikasining ilmiy-nazariy asoslari

Bilishi kerak:

• 
  atamalar: nuqta, kesma, doira, kvadrat, uchburchak, ko‘pburchak, uzunlik, santimetr, detsimetr, metrni;
  
• 
  ishora (belgi): sm (santimetr), dm (detsimetr), m (metr), kg (kilogramm) ni.
  

Uddalay olishi kerak:

• 
  kesma uzunligini chizg‘ich yordamida o‘lchash, kesma uzunligini santimetrlarda, detsimetrlarda, detsimetr va santimetrlarda yozishni;
  
• 
  chizg‘ich yordamida berilgan uzunlikdagi kesmani chizishni;
  

• 
  rasmlardan, modellardan, atrofdagi narsalardan eng sodda geometrik shakllar – uchburchak, doira, kvadrat, ko‘pburchak, kesmalarni topa olishi; bu shakllarni bir-biridan farqlashni;
  
• 
  qismlardan geometrik shakllarni tuzishni, shakllarni qismlarga ajratishni.
  

2. 
   sinf uchun matematikadan asosiy ta’lim dasturi mazmunining me’yorlari Son va hisoblashlar
   

100 ichida sonlarni xonadan o‘tmasdan qo‘shish va ayirish (takrorlash). 18 ichida bir xonali sonlarni o‘nlik orqali o‘tib qo‘shish va ayirish.
100 ichida sonlarni xona birliklari orqali o‘tib og‘zaki va yozma qo‘shish hamda ayirish usullari.
Qo‘shish va ayirish amallarining tarkibiy qismlari va natijalari orasidagi o‘zaro bog‘lanish (noma’lum tarkibiy qismni topish).
Yig‘indi va qoldiqni topishga oid sonni bir necha birlik orttirish (kamaytirish)ga oid, ayirmali taqqoslashga oid, noma’lum qo‘shiluvchini, noma’lum ayriluvchini, noma’lum kamayuvchini topishga oid sodda masalalarni yechish.
Sonni yig‘indiga qo‘shish va yig‘indini songa qo‘shishga oid, sonni orttirish (kamaytirish)ga va yig‘indini topishga oid, yig‘indini va qoldiqni topishga oid, ayirmani va yig‘indini (arifmetik amallar yordamida va ifoda tuzish bilan) topishga oid tarkibli masalalarni yechish.
Vaqtni (bir soat ichida) topishga (hisoblashga) oid sodda masalalar yechish. 0, 1, 10 sonlari ishtirokida ko‘paytirish va bo‘lish.
Jadval ichida ko‘paytirish va bo‘lish.

Berilgan sondan bir necha marta katta yoki kichik sonni topish; sonlarni bo‘lish yordamida taqqoslash.

Sonlarni ayirmali va karrali taqqoslashga doir, sonlarni bir nyecha birlik va bir nyecha marta orttirish (kamaytirish)ga oid, baho, miqdor va qancha turishini topishga doir, bitta narsaning massasini, narsalar sonini hamda narsaning massasini topishga doir sodda masalalar. Birlikka keltirishga oid tarkibli masalalar.
Amallardan biri ko‘paytirish yoki bo‘lish amali bo‘lgan ikki amalli tarkibli masalalar.
Tayyorgarlik darajasiga qo‘yiladigan talablar

Son va hisoblashlar

matematikani o‘rganish natijasida o‘quvchi quyidagilarni: