Konfransinin

QAZ YATAĞINDA QUYULARIN SƏMƏRƏLİ 

YERLƏŞDİRİLMƏSİ 

Magistr:                                                      Elmi rəhbər:  

Bunyatov Kamran Tərlan oğlu                   prof. Səmədov T.Ə. 

II kurs A2247 

 

Qaz 

yataqlarının  işlənməsinin  neft  yataqlarının 

işlənməsinə bənzər olmasına baxmayaraq bir sıra fərqlər var: 

1)  Neftin  və  qazın  bir  sıra  fiziki  xassələri  xeyli  fərqlənir. 

Məsələn, qazın  özlülüyü neftə  nisbətən kiçikdir,  qaz özünəxas 

xüsusi çəkiyə malikdir və neftdən fərqli olaraq böyük sıxılma 

qabiliyyətinə malikdir. 

2) Neft və  qaz öz  əmtəə  keyfiyyətlərinə  görə  fərqləndiyi  üçün 

qaz hasilatı tələb olunan gündəlik hasilatdan çox olmamalıdır.  

3)  Qazın  təzyiq  enerjisi  qazın  birbaşa  laydan  quyuağzına 

çıxarılmasına və istehlakçıya göndırilməsində istifadə olunur. 

Tələb  olunan  gündəlik  qaz  hasilatı  və  həmin  hasilatın 

zamandan  asılı  olaraq  dəyişməsinə  əsasən  quyuların  sayı 

müəyyən olunmalıdır.  

Bildiyimiz kimi, yataqda ilk növbədə kəşfiyyat quyuları qazılır. 

Kəşfiyyat quyularından əldə olunan hasilat gündəlik tələbatdan 

çox  olduqda  əlavə  quyuların  qazılmasına  ehtiyac  qalmır.  Əks  

halda isə əlavə quyular sayı müyyən olunmaq şərti ilə qazılır. 

Yataqda  quyular  onların  interferensiyası  nəzərə 

alınmaqla yerləşdirilir. Yəni, yataq fərqli keçiricikli bloklardan 

ibarətdirsə quyuların yerləşdirilməsi bloklar üzrə uyğun sürətdə 

aparılır və əgər quyuların sayı çox olarsa onları bərabər şəbəkə 

üsulu ilə yerləşdirmək lazimdir. Bu üsulla yerləşdirilmə zamanı 

lay  haqda  daha  çox  geoloji-fiziki  məlumat  toplanır  və  bu 

---

94 

 

məlumatlar 

səmərəli 

işlənmə 

sisteminin 

düzgün 

layihələndirilməsində böyük rol oynayır.  

Bərabər  şəbəkə  üsulunundan  fərqli  olaraq  bəzən  quyular 

yataqda  yığcam  da  yerləşdirilir.  Bu  zaman  isə  bir  sıra 

üstünlüklər  əldə  etmək  olar.  Mədən  sahələrinin  və  istifadə 

olunan  boruların  ölçülərinin  kiçilməsi,  quyulara  daha  asan 

xidmət olunmasi və s. buna misal ola bilər.