Konfransinin

QAZ HIDRATLARININ DAĞIDILMASI 

PROSESLƏRININ MÜXTƏLIF SAHƏLƏRDƏ 

ISTIFADƏ IMKANLARI. 

Tələbə:                                                          Elmi rəhbər: 

Qasımov Tural Tofiq oğlu                            dos. Pənahov R.Ə.                                                                              

III

 

-cü kurs,qrup 265.6 

Hal  hazırda  gələcəyin  yanacaq  ehtiyyatı  kimi  dəniz 

---

92 

 

özüllərində 

qazın 

hidrat 

halında 

toplumları 

qeyd 

olunmuş,onların  axtarışı  istifadəçi  sayəsində  geniş  elmi 

tədqiqat  və  təcrübə  işləri  aparır.  Bu  işlərin  əsas  mərkəzi 

Rusiya,Kanada,ABŞ,Yaponiya və s. ölkələrdir. 

Qaz  hidratlarının  yanacaq  mənbəyi  kimi  istifadəçi  ilə 

bərabər  hidrat  yaranma  və  hidrat  dağılma  prosesləri  böyük 

maraq  doğurur  və  həmin  proseslərin  digər  məqsədlər  üçün 

istifadəsi  önəm  daşıyır.  Belə  ki,qazların  hidrat  halında 

saxlanılması,minerallaşmış  suların  təmizlənməsi,duman  və 

buludların  dağıdılması,soyuqluğun  alınması,qaz  qarışıqlarının 

komponentlərə  salınması  və  s.  hidratların  müxtəlif  texnoloji 

proseslərdə istifadəsi böyük maraq kəsb edir. 

Məruzədə  qeyd  olunan  məsələlərin  müzakirəsi  və  yeni 

təkliflər irəli sürür 

 

QAZ TƏZAHÜRÜ 

Tələbə:                                                            Elmi rəhbər:                                                         

Qurbanov Emin Şəfahət oğlu                         dos. Pənahov R.Ə. 

IV kurs, qrup 289.5S 

 

Qazma zamanı bəzən yuxarı qatlarda kiçik qaz ehhtiyatı 

olan  laycıqlardan  qaz  gil  məhluluna  qarışaraq  onun  fiziki-

kimyəvi  xassələrini  dəyişir  ki,bu  da  qazma  prosesinə  mənfi 

təsir  göstərir.  Bəzən  aşağı  qatlarda  da  lay  təzyiqinin  yüksək 

qiymətlərində  gil  məhlulunun  xüsusi  çəkisi  lazımi  qiymətdə 

olmadıqda  qaz  təzahürü  böyük  qəzalara  gətirib  çıxara 

bilər.Odur  ki,qazıma  zamanı  gil  məhulunun  qazlılığı  digər 

parametrlərlə  birlikdə  daim  nəzarətda  olmalıdır.Adətən,bu 

məqsədlə  quyu  ağzında  xüsusi  qaz  seperatorlarından  istifadə 

olunur.Bu  seperatorlarda  gil  məhlulundan  ayrılan  qazın 

miqdarı  ilə  bərabər  qazın  komponent  tərkibi  də  nümunələr 

götürülərək laboratoriya şəraitində öyrənilir. 

Qazın  tərkib    və  miqdarından  asılı  olaraq  təzahürün 

xarakterı,mənbəyi  və  s.  haqqında  mülahizələr  yürütmək  və 

---

93 

 

qazıma 

parametrlərinə 

düzəlişlər 

vermək 

olar. 

    

Məsələnin aktuallığını nəzərə alaraq məruzədə yeni tipli 

seperator quruluşu təklif olunur.