Konfransinin

DNQQ-LƏRİN TİKİNTİ AKVATORİYASINDA, 

MÜHƏNDİS AXTARIŞ İŞLƏRİNİN APARILMASINA 

DAİR MÜASİR TEXNOLOGİYALARIN TƏTBİQİ. 

 

Magistr:                                                      Elmi rəhbər: 

Əliyev Əli Qabil oğlu                                 dos.R.Ə.İsmayılov                                                     

I kurs, qrup A2128 

 

Dənizdə 

neft-qaz 

yataqlarının  istismarı  üçün  , 

hidrotexniki  qurğuların  istismarı  keçən  ilin  ortalarından  geniş  

vüsət  almağa  başlamışdır.  Onların  tikintisi  üçün  ən  əsas 

məsələlərdən  biri  də,  həmin  rayon  üçün  ,  layihələndirmənin 

düzgün  təşkili  məqsədi  ilə,  hidroqrafik  və  mühəndis  axtarış 

işlərindən  ibarət  hazırlıq  işləri  aparılmalıdır.  Bu  işlər  özündə 

aşağıdaki kompleks işləri ehtiva edir: 

---

48 

 

-Dərinlik xəritəsinin tərtibi də dərinliyin ölçülməsi, dalğa 

rejiminin  öyrənilməsi,  dəniz  dibinin  mühəndis  geoloji 

tədqiqatı,  dəniz  səviyyəsinin  dəyişilməsinin  araşdırılması 

aiddir.  Belə  işlər,  gəmilərdə  quraşdırılmış,  xüsusi  alət  və 

cihazlarla  təmin  edilmiş  gəmi  vasitəsilə  aparılır.  Hidrotexniki 

qurğuların  tikintisi  ilə  əlaqədar  olan  hazrılıq  işlərinin  yerinə 

yetitirilməsi aşağıdaki işlərdən ibarətdir. 

-Tikinti  rayonunda  dəniz  dibinin  ölçülməsi  və  tikinti 

nöqtəsinin nişanlanması. 

-Tikinti  rayonunda  dəniz  dibi  süxurların  mühəndis 

geoloji tədqiqatının aparılması 

-Tikinti rayonunun dəniz dibinin dalğıc tədqiqi 

-Tikinti rayonunda dalğa və axın rejiminn öyrənilməsi 

Dəniz  dibinin  quruluşu  öyrənildikdən  sonra  süxur 

nümunələrinin  götürülməsi  üçün  işlər  aparılır.Bu  işlər  əsasən 

quyuların qazılması ilə aparılır. Belə quyular özü-qalxan qazma 

qurğuları  və  xüsusi  avadanlıqların  quraşdırıldığı  gəmilərlə 

qazıla bilərlər. Bu quyular 30-200 m dərinlikdə ola bilərlər. Bu 

işlərə aşağıdakilər daxildir: 

-Qazma  və  kernaların  müəyyən  edilmiş  dərinlikdən 

götürülməsi 

- Standart penetrasiya testi 

-Konus penetrasiya testi 

-Seysmik konus penetrasiya testi 

Qazıntı  işləri  yekunlaşdırıldıqdan  sonra  dənizdən 

götürülmüş  süxur  nümunələri  labaratoriyaya  gətirilir  və 

parametrlərinin  öyrənilməsi  məqsədi  ilə  müxtəlif  testlərə  tabe 

tutulurlar. Bu testlər özü-özlüyündə bir neçə yerə bölünürlər: 

-Qruntun vizual təsviri. 

-Qruntun nəmliyi və sıxlığı 

-Atterberq limitinin tapılması 

-Qruntun kəsilişə olan müqavətini tapmaq üçün müxtəlif 

üçoxlu testlərin aparlkması 

-Konsolidasiyasını tapmaq üçün odometr testi 

---

49 

 

-Sedimentləşmənin tapılması 

-Qruntun  kompaktlığının  öyrənilməsi  üçün  Min/max 

testi. 

Bütün  bu  parametrlər  öyrənilməsinin  məqsədi  isə  ondan 

ibarətdir ki, müəyyən ərazidə tikiləcək olan hər hansı bir dəniz 

neft-qaz qurğusu istismarı dövründə etibarlılığını qoruya bilsin. 

Hesabatın nəticələrinə əsasən hər hansı bir potensial təhlükə və 

ya  anomaliya  görülərsə  təkliflər  hazırlanır  və  beləliklə  də 

gələcək istismar üçün təhlükəsizlik təmin edilir