Konfransinin

LƏNKƏRAN DÜZƏNLİYİNİN QRUNT SULARININ 

HİDROGEOLOJİ XÜSUSİYYƏTLƏRİ 

Magistr:                                                        Elmi rəhbər: 

İsayeva Aysel Nuruş qızı                             dos.İ.Ş.Namazov 

I kurs, qrup A1138 

 

Lənkəran  ovalığı  Azərbaycan  Respublikasının  cənub 

şərqində  yerləşən Talış  dağları ilə Qızılağac  körfəzi arasında 

yerləşir.  Ərazi  cənubdan  İran  Islam  Respublikası,  qərbdən 

Talış  dağları  ilə,  şərqdən  Xəzər  dənizi,  şimal  hissədən  isə 

Muğan düzənliyi sərhədlənir. 

Lənkəran düzənliyində Masallı, Lənkəran, Astara, izibati 

---

26 

 

rayonları  yerləşir.  Düzənlik  daxilində  allüvial,  allüvial-

prolüvial  dəniz  və  dellüvial  müasir  çöküntüləri  mövcuddur. 

Lənkəran dağətəyi düzənliyi  Respublikamızın xüsusi rütubətli 

subtropik zonası hesab edilir. 

Dağətəyi  düzənlikdə  müasir  çöküntülərdə  3  sulu 

kompleks:  üst  qrunt  suları  və  2  təzyiqli  sulu  horizont 

mövcüddur.  Lənkəran  düzənliyinin  iqlim  xüsusiyyətləri  hər 

zaman  diqqətdə  olmuşdur.  Astara  rayonunun  iqliminin 

formalaşması  əsasən  Xəzər  dənizi,  Talış  dağları,  Lənkəran 

ovalığı  hesabına  formalaşır.  Bu  ərazidə  maksimal  orta  illik 

yağıntı  Lənkəranda  1403mm,  Astarada  isə  1399  mm 

miqdarında müşahidə olunur.  

Tədqiqat  ərazisində  havanın  orta  illik  temperaturu  10-

16°C-dir.  ərazidə  illik  yağıntı  miqdarı  isə  500-1700  mm 

arasında dəyişir. 

Cənub  rayonunun  hidrogeoloji  şəraiti  ovalıq  və  dağlıq 

hissələrə ayrılır. Düzənliyin hər bir hissəsində qrunt su hövzəsi 

yaranmışdır.  Qrunt  su  horizontları    bütün  sahələrdə  quyular 

vasitəsi  ilə  açılmışdır.  Onların  tavanı  10-27  m-dən  0.5-1.0m-

dək  dərinlikdə  yerləşir.  Ərazinin  bir  çox  sahələrində    qrunt 

sularının  yatma  dərinliyi  2-3m-ə  qədərdir.  Qrunt  suları  çox 

ərazidə  bataqlıqlar  yaratmışdır.  Payız  aylarında  atmosfer 

yağıntılarının  intensivləşməsi  qrunt  su  səviyyəsini  artırır. 

Lənkəran  düzənliyində  qrunt  sularının  təbii  drenləşmə  şəraiti 

yaxşıdır. Ərazidə il boyu qrunt suyunun temperaturu 11-12°C-

dən  21-23°C-yə  qədər  dəyişir.  Düzənliyin  şimal-şərq  hissəsi 

istisna  olmaqla  qalan  ərazidə  şirin  qrunt  su  intişar  tapmışdır. 

Qızılağac,  Təzəkənd  yaşayış  məntəqələri  ərazisində  qrunt 

sularının minerallaşma dərəcəsi 3.0q/l-dən çoxdur. 

Təzyiqsiz  suların  formalaşma  şəraiti  tektonik,  litoloji 

---

27 

 

süxurlar  və  iqlim  amilləri  ilə  bağlıdır.  Süxurda  çat  və 

məsamələrin olması  üst  sularının qrunta keçməsini təmin edir. 

Lənkəran  ovalığının  sərhədi  getdikcə  daraldığından  bulaqlar 

yaranır və bu bulaqlar çayları qidalandırır. 

Düzənlik  ərazisində  qrunt  sularının  qidalanması 

infiltrasiya  və  xüsusəndə  atmosfer  çöküntüləri  hesabına  baş 

verir.  Ərazidə  mövcüd  olan  qrunt  sularının  kimyəvi  tərkibi 

minerallaşma  dərəcəsinin  dəyişməsi  ilə  bağlıdır.  Düzənliyin 

şimal hissələrində aşağı minerallaşma dərəcəsinə malik xloridli 

və  hidrokarbonatlı  sular  mövcüddur.  Qidalanma  sahəsində 

natriumlu-hidrokarbonatlı  tipli  sular  inkişaf  edib,  bəzi 

bölgələrdə sulfat tipli sulara rast gəlinir.