Konferensiyasi

“ZAMONAVIY TA‟LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISH VA UNGA QARATILGAN KREATIV G‟OYALAR, 
TAKLIFLAR VA YECHIMLAR” MAVZUSIDAGI 6-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY ON-LINE 
KONFERENSIYASI 
www
.
bestpublication.
org
177 
quyidagicha tariflash mumkin: hayvonlarda isitma ko‘tariladi, tanada gazli shishlar 
hosil bo‘ladi, nafas olish va yurak-qon tomir faoliyati buziladi. Bu kasallik 
qoramollarga ozuqadan, tuproqdan, kasallik tarqatuvchi kanalardan yuqadi. Kasallik 
bilan asosan 3 oylikdan 4 yoshgacha bo‘lgan yirik shoxli qoramollar kasallanadi. 
Qorason – Clostridium shauvoei - emfizematik karbunkul - qoramollarning 
o‘tkir,yuqumli kasalligi bo‘lib, tananing go‘shtdor muskulli joylarida gijilagan, 
chegaralangan shish paydo bo‘lishi bilan tavsiflanadi. 
Qo‘zg‘atuvchisi - Clostridium shauvoei -spora hosil qiluvchi, anaerob 
mikroorganizm bo‘lib, uchlari qayrilgan 2–6 x 0,5-0,7 mkm kattalikdagi 
tayoqcha,kuchli zahar bilan agressin ajratadi, hamma anelin bo‘yoqlari bilan Gram 
usulida bo‘yaladi. Kislorodsiz muhitda 36–38 darajada o‘sadi. O‘z virulentligi va 
hayotchanligini uzoq saqlaydi. Tuproqda 10 yilgacha, go‘sht 10-15 daqiqa 
qaynatilganda o‘lishi mumkin. Bu mikrob 3 foizli formalin, 5 foizl xlorli ohak, 10 
foizli sulfat kislota bilan karbol kislota aralashmasi, yod xloridi kabi kuchli 
eritmalardagina o‘ladi. To‘g‘ri tushgan quyosh nuri ta‘sirida 24 soatda o‘ladi. 
Qorason kasalligiga nosog‘lom punktda hamma kasallikka moyil 3 oylikdan 4 
yoshgacha bo‘lgan qoramollar profilaktik emlashdan o‘tkazitadi. Qorason kasalligi 
qayd qilingan qo‘ychilik xo‘jaligida 6 oylik va undan katta mollar emlanadi. 
Kasallikning yashirin davri 1-5 kun. Qorason bilan kasallangan mollarda isitma 
ko‘tarilib (41-42°) asabiylashadi, ishtaha yo‘qoladi, tomir urishi va nafas olishi 
tezlashadi. Ser muskul qavatlarida kasallikka xos bo‘lgan shishlar hosil bo‘ladi. Bu 
shishlar bosib ko‘rilganda vijillagan (krepitatsiya) tovush eshitiladi. Bunday shishlar 
paydo bo‘lganda hayvon og‘riqni sezmaydi. Agarda shishlar oyoq sohasida bo‘lsa 
hayvon oqsaydi. Ba‘zi hollarda tanada shishlar bo‘lmasligida mumkin.
Ko‘pchilik hollarda kasallangan hayvonlar o‘ladi. O‘lgan hayvonlar tekshirilib 
ko‘rilganda,hayvon tanasi shishib ketadi va tabiiy teshiklardan qon aralash pufaklar 
hosil bo‘lishini kuzatish mumkin. Bunday hollarda jasatni yorib ko‘rish qa‘tiiyan man 
etiladi. Emlash uchun tirik va faolsizlantirilgan vaksina yo‘riqnoma asosida 
ishlatiladi. 

---