Kompyuter tarmoqlari (Oraliq)

Birrangli va ko
‘
prangli tarmoqlar:
Tarmoq kompyuterlari orasidagi vazifalar bo‘linishiga qarab, lokal tarmoq ikki sinfga
bo‘linadi:
birrangli va ko‘prangli
. Oxirgisi ko‘proq ajratilgan serverli tarmoqlar deb
nomlanadi. Agar kompyuter o‘z resurslarini tarmoqning boshqa foydalanuvchilariga taqdim
etsa, u server hisoblanadi. Boshqa mashina resurslariga murojaat qiluvchi kompyuter esa,
mijoz hisoblanadi. Ilgari aytilgandek, tarmoqda ishlovchi kompyuter, mijoz, server vazifasini
bajarishi yoki ikkala vazifalarni birlashtirishi mumkin. Agar, qandaydir server funksiyalarini
bajarish kompyuterning asosiy vazifasi bo‘lsa unda bu kompyuter ajratilgan server deb
nomlanadi. Serverning qaysi resursi bo‘linishiga qarab, u fayl-server, faks-server,
print-server, ilovalar serveri va b. deb nomlanadi.
Tarmoq topologiyalari:
Tarmoqda kompyuterlarning ulanish va joylashish tartibi tarmoq topologiyasi deb ataladi.
Topologiyani ishchi stansiyalar, serverlar va boshqa tarmoq qurilmalari tasvirlangan tarmoq
haritasi bilan o’xshatish mumkin. Topologiya tanlovi tarmoqning umumiy imkoniyatlari,
qo’llaniluvchi tarmoq qurilmalari, protokolllar, shuningdek kelgusida tarmoqni kengaytirish
imkoniga ta’sir o’tkazadi. Fizik topologiya — tarmoqning fizik elementlari qay tarzda
ulanishining tasviridir. Mantiqiy topologiya tarmoq ichidagi ma’lumotlarning o’tish yo’lini
belgilaydi.
¢
Bazaviy tarmoq topologiyalari: umumiy shina;
1.yulduz; 2. Halqa 3. Yacheykali 4. Aralash
Umumiy shina (bus):
Bu holda barcha kompyuterlar ma’lumotlar shinasi deb nomlangan bir
kabelga ulanadi. Paket tarmoqning bu qismiga ulangan barcha kompyuterlar tomonidan qabul
qilinadi. Tarmoq tezligi ko’p jihatdan umumiy shinaga ulangan kompyuterlar soni bilan
belgilanadi. Bundan tashqari, bunday topologiya, bir necha kompyuterlar tarmoqqa bir vaqtda
ma’lumot uzatishga harakat qilgan vaqtda, turli kolliziyalar vujudga kelishiga sabab bo’ladi.
Tarmoqqa ulangan kompyuterlar soni ortgan sari kolliziya paydo bo’lish ehtimolligi ortadi.
¢