Kompleks birikmalar kimyosi


Markaziy atomlarning koordinatsion sonlari



Download 1,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet156/191
Sana05.08.2021
Hajmi1,62 Mb.
#138840
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   191
Bog'liq
kompleks birikmalar kimyosi-3

Markaziy atomlarning koordinatsion sonlari.    
 
Davrl
ar 
Markaziy 
atomlar 
Hosil bo‘ladigan koordinatsion birikmalarda markaziy 
atomning koordinatsion sonlari 
 
 
 







 
163 

N-Ne 






Li-Ne 






Na-Ar 






K-Kr 






Pb-Xe 






Cs-Rn 





 
Jadvaldan ko‘ramizki, bir davrdan ikkinchi davrga o‘tilganda elementlarning 
koordinatsion soni ortib boradi. Birinchi davr elementlarining koordinatsion soni 2 ga 
teng. Ikkinchi davr elementlari o‘zining bitta s-  va uchta p-orbitallari xisobiga qatnasha 
oladi, ularning koordinatsion soni 4 ga teng. Uchinchi davr elementlarining atomlariga 
o‘tilganda d-orbitallar ham ishtirok eta olishi sababli ularning koordinatsion soni 6 ga 
teng bo‘lishi mumkin (s-,p-va d-orbitallar hisobiga), oltinchi va yettinchi davr 
elementlarining atomlari uchun yuqoriroq qiymatga ega bo‘lgan koordinatsion sonlar 
uchraydi. 
          Ligandlar sifatida anionlar (F
-
, OH
-
,  CN
-
, SCN
-
, NO
2
-
, CO
3
2-
, C
2
O
4
2-
  va 
xokazolar), neytral molekulalar (H
2
O, NH
3
,  CO, N
2
, NO, N
2
H
4
, NH
2
-(CH
2
)
2
-NH
2
  va 
boshqalar) ishtirok etadi. Har bir ligandda bir, yoxud bir nechta taqsimlanmagan (erkin) 
elektron juft bo‘ladi. Ba’zan tarkibida taqsimlanmagan elektron juftlar bo‘lmagan, lekin 
p-bog‘lanishda ishtirok eta oladigan elektronlari bor molekulalar ham ligandlik rolini 
bajaradi. Ligandning s-va p-  orbitallari bilan markaziy atomdagi bo‘sh orbitallar o‘zaro 
ta’sirlashishi natijasida 6-bog‘lanish, ligandning p-  va d-  orbitallari bilan markaziy 
atomning bo‘sh orbitallari orasida p-bog‘lanishlar yuzaga keladi, (lekin s- va p
x
-orbitallar 
o‘zaro qoplanishganida har doim 6-bog‘lanish hosil bo‘ladi). Ligandlarning donorlik 
xossalari ulardagi s- va p-orbitallardagi elektron juftlar hisobiga; akseptorlik xossalari esa 
bo‘sh p- va d-orbitallar hisobiga amalga oshadi. Quyidagi jadvalda ligandlarning elektron 
donorlik vazifasini bajaruvchi atomlar ko‘rsatilgan. 

Download 1,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   191




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish