Компьютер графикаси

Nazorat savollari:

1. 
   Nurni yo‘nalishini kuzatish usullari qanday vaziyatlarda qo’llaniladi?
   
2. 
   Nurlarni to‘g‘ri yo‘nalishini kuzatish deb nimaga aytiladi?
   
3. 
   Simmetrik qaytishni tushuntiring?
   
4. 
   Diffuzion qaytishni tushuntiring?
   
5. 
   Ideal sinish deganda nima tushuniladi?
   
6. 
   Diffuzion sinishga misol keltiring?
   
7. 
   Energiya taqsimoti nima, unga izoh bering?
   
8. 
   Nur yo‘nalishini kuzatishning asosiy modeli.
   

Tayanch iboralar: Simmetrik qaytish, ideal sinish, diffuzion sinish, energiya taqsimoti, nurning tarqalishi.

2.9. Rang. Rang modellari

Rang tushunchasi odam (odamning ko‘zi) yorug‘likni qanday qabul qilishi bilan bog‘liq.

Yorug‘likni o‘z navbatida ikki xil tushunish mumkin – har-xil energiyali zarrachalarning oqimi (u holda rangni zarrachalarning energiyasi aniqlaydi), yoki elektromagnit to‘lqinlarning oqimi (bu holda rang to‘lqin uzunligi  orqali aniqlanadi). Ko‘rinadigan yorug‘lik bu 400-700 nm (nanometr) gacha bo‘lgan to‘lqin uzunligiga ega elektromagnit to‘lqinlar.
Rang odamning ko‘zida tug‘iladi. Odamning ko‘zi yorug‘likni qanday qabul qilishini ko‘ramiz.
Ko‘zning “setchatkasi” fotoreseptorga ega – “kolbochki”. Ular tor (ensiz) spektral egri chiziqlar bilan tavsiflanadi va rang ta’sirchanligiga ega. Ular (“kolbochki”) uch xil bo‘ladi – uzun, o‘rta va qisqa to‘lqinlar ta’sirchanligiga javob beruvchi. Ular (“kolbochki”) tomonidan beriladigan qiymat spektral funksiya I() bilan ta’sirchanlik funksiyasini integrallash natijasini beradi.
2.26-rasmda uch xil tipdagi “kolbochyok”lar uchun ta’sirchanlik funksiyalarining grafiklari keltrilgan.
Shunday qilib, odam ko‘zi spektral funksiya uchun I(), mos ravishda uchta sonni qabul qilandi (R, G, B) va ular quyidagi formula yordamida hisoblanadi:

Bu yerda: P_R(), P_G(), P_B() – mos ravishda har-xil tipdagi “kolbochyok” larning vazniy ta’sirchanlik funksiyalari.
Odam ko‘zining umumiy ta’sirchanligi uchun javob beruvchi egri chiziqlar grafigini olishda uchta egri chiziqlar grafiklari o‘zaro yig‘iladi.



2.26-rasm. Ko‘zning nisbiy ta’sirchanligi.

Aslida ayrim grafiklar manfiy qiymatlarni ham qabul qilishlari mumkin. 1931 yilda Yoritish (Yorug‘lik) bo‘yicha Xalqaro Komissiya (YoXK)si (CIE-Comission Internationale de L’Eclairage) gipotetik ideal kuzatuvchi standart egri chiziqlarni qabul qildi. Ular yordamida XYZ rang modeli quriladi, bunda x,y,z asosiy ranglar. X,Y,Z ning qiymatlari quyidagi munosabatlar orqali ifodalanadi:

Ushbu uchta sonlar orqali odam ko‘zi qabul qiladigan ixtiyoriy rangni bir qiymatli ifodalash mumkin.