Компьютер графикаси

YIQ rang modeli.
Televideniyada YIQ rang modeli keng foydalaniladi. Bu model RGB rang modelining bir varianti hisoblanadi, efirga uzatish samaradorligini oshirish maqsadida ishlatiladi va oq-qora televideniya bilan ishlashni ta’minlaydi.
RGB rang modelidan YIQ modeliga o‘tish uchun quyidagi munosabatdan foydalaniladi:

Teskari almashtrishlar uchun teskari matritsadan foydalaniladi.

2.30-rasm. HSV olti qirrali konussimon rang modeli.


HSV rang modeli.
Yuqorida keltirilgan RGB, CMY(K) va YIQ rang modellari qurilmalar uchun mo‘ljallangan va odam tomonidan rang berish uchun noqulay.
HSV (Hue-ton, saturation-to‘yinganlik, value-yorug‘lik qiymati) rang modeli foydalanuvchiga mo‘ljallangan bo‘lib rangni ton, to‘yinganlik, yorug‘lik qiymati kabi tushunchalar orqali berish imkonini beradi.
HSV modelida silindrik koordinatalar sistemasi ishlatiladi, barcha ifodalanuvchi ranglar esa olti qirrali konusni tashkil qiladi (2.31-rasm).
Konusning asosi yorug‘ ranglarga mos keladi (V=1). OV o‘qi kulranglarga mos keladi (S=0), bu holda ya’ni S=0 bo‘lganda H ning qiymati aniqlanmagan bo‘ladi (HUE_UNDEFGIUNED).
Ton N burchak gradusi bilan o‘lchanadi, 0⁰ ga qizil rang mos keladi, 120⁰ ga esa yashil rang va x.k.
HSV rang modelini ifodalovchi asosiy qiymatlar mos ravishda quyidagicha o‘zgaradi:

oq ranga S=0, V=1 mos keladi, qora ranga esa V=0.
HLS rang modeli.
HLS (Hue–ton, Lightness-yorug‘lik, Saturation-to‘yinganlik) HSV modelining modifikasiyasi bo‘lib, u orqali ifodalanuvchi ranglar ikkita olti qirrali va asoslari birlashtirilgan konusni tashkil qiladi. Oq rang yuqoriga siljitilgan (2.32-rasm).

2.31-rasm. HLS olti qirrali konussimon rang modeli.


Nazorat savollari:

1. 
   Rang tushunchasiga ta’rif bering?
   
2. 
   Odam ko‘zi spektral funksiya uchun qanday ranglarni qabul qiladi?
   
3. 
   RGB rang modelining o‘ziga xos jihatlari.
   
4. 
   CMYK rang modelini izohlang.
   
5. 
   RGB rang modelidan CMYK rang modeliga o‘tish.
   
6. 
   YIQ rang modelini izohlang.
   
7. 
   RGB rang modelidan YIQ rang modeliga o‘tish.
   
8. 
   HSV va HLS rang modellari.
   

Tayanch iboralar: Rang, RGB modeli, CMY modeli, YIQ modeli, HSV modeli, HLS modeli.