Ko’k kepter, bankiv tawig’i, u’y tishqani,u’y pishig’i,u’y ati, juwirg’ish kesirtke, apiwayi iyt, qum qoyani

SHIRILDAWIQ GEKKON
Bul onsha u'lken emes, denesinin' uzınlıg'ı 9,0 sm ge shekem bariwi mu'mkin. Quyrig'inin' uzınlıg'ı denesinin' uzinlig'i menen ten'dey. Quyrıg'ın tez sındıradı. Bas ha'm gewde bo'limi jalpaqlaw keledi. Denesi surlaw yamasa sarılaw ren'de. Arqasında, quyrig'inda, ayag'inin sirtqi jag'inda, bes qatardan qara-qon'ir ren'de denesin kesesine orap alg'an siziq bar. Qarın ta'repi aqsarılaw ren' menen aralasqan.Oraylıq Aziyadan basqa, Volganin' to'mengi jag'inda ushirasadi. Tıykarınan qumlıqlı jerlerde ushırasadı. Gezlesken mayda inlerde, putalardin' tu'plerinde o'mir su'redi. Uyqidan mart-aprel baslarında turadi. al, uyqig'a sentyabr-oktyabr aylarında ketedi. Awqatlıq zatlarına nasekomalar, qon'ızaqlar, gu'belekler, qumırısqalar, shibinlar, shayanlar, o'rmekshi ta'rizliler kiredi. Aprel-may aylarının' baslarında qashadı. Bir maʼwsimde 1-2 ret maʼyek tuwadı. Ha'r tuwg'anda bir yaki eki maʼyekten ko'p bolmaydi. Ma'yeginin' uzınlıg'ı 1 sm.

21.05.2022
Bizler 21-may ku'ni zoologiya pa'ninen u'y a'trapinda a'mеliyet jumisin ótedik. A’meliyat waqtinda ko’plegen haywanlar menen tanistiq.
Atap aytqanda to’mendegi haywanlar menen tanistiq:
Shimshiq, kepter, pishiq, iyt, qoy,at, juwiriwshi ksirtke, jilanlar, ha’kke, o’pepek, siyir
Qilish shabaq. Bul baliqtin denesi ham qaptali tarepi juda jalpaq qisilgan. Tamaq boliminen baslap, qarin ta'repin boylap anal tesigine shekem, denesi o'tkir qiroli - kil siyaqli bolip keledi. Yagniy qilishqa uqsas. Sonliqtan jergilikli adamlar oni qilish shabaq dep atagan. Ko'kirek qalashlari uzin, awzi joqari qaragan. Qaptal siziqshasi ko'kirek qalashlarinin' tomeninen baslanadi, ham ol iyrek - iyrek formaga iye bolip, quyriq qalashlarina deyin baradi. Arqasi duzew. Denesinin bunday formada boliwi, suwda denenin' tomenen joqari koteriliwin tezlestiredi, ham awqatliq zatlarin tez uslawg'a mumkinshilik beredi. Aral ten'izinde qilish shabaqtin dene uzinligi 40-45 sm, geyde 50 sm ge ketken. Darya g'a tek jaz ayinda g'ana otedi. 3-4 jaslarinda erjetedi. Uwildriqlarin may aynan baslap ag'in suwg'a shashadi. Uwildriqlari suwda ig'ip jurip rawajlanadi. Uwildriqlari sani 15-58 min'ga jaqin.
ORTA AZİYA KOBRASI
Bizin' aymag'imizdagi ulken jilanlardin' biri, uliwma dene uzinlig 160-180 sm ge jetedi. Ko'zi u'lken emes ha'm qarashıg'ı do'n'gelek. Do'n'gelengen bas bo'limi, aldi jag'inan tuyiq bolip, iri mu'yiz qalganlar menen qaplang'an.Kobralar basqa jilanlarg'a qarag'anda ayırmashılıg'ı o'zine qa'wip tuwdırıwshı obektti en' aldı menen qorqıtı yamasa quwıw ushın ısıldaydı yamasa jaqı kelse tumsig'i menen uradi, onda da ketpese za'ha'rli tisi menen shag'adi. Qurbaqalar, balıqlar, tishqanlar, kesirtkeler, quslar ha'm mayda jilanlar menen de awqatlanadi. 3-4 jaslarına kelgende er jetedi ha'm may ayında qashadi. Iyul ayında, urg'ashısı 9-19 maʼyek tuwadi. Ma'yektin' uzinlig'i 4,0-5,4 sm, awırlıg'ı 13-20 g. Avgust-sentyabr aylanında maʼyekten 30-39 mm uzınlıqta jas kobra shig'adi. Ju'da' za'ha'cli jilanlar toparına kiredi. Adamlardı mu'mkinshiliginshe shaqpaydi. Bu'gingi ku'ni sanının' azayıp ketiwine baylanıslı O'zbekstan, Tu'rkmenstan ha'm Du'nya ju'zlik qızıl kitapqa kirgizilgen.