|
Qoy, eshki, iyt, kirpitiken, g’az, u’yrek, qarlig’ash, shimshiq, juwiriwshi kesirtke, ha’kke, tasbaqa, qumiri, qarg’a, siyir, eshki, tawiq
|
bet | 14/14 | Sana | 03.07.2022 | Hajmi | 1,66 Mb. | | #736268 |
| Bog'liq esabat zoolog
Qoy, eshki, iyt, kirpitiken, g’az, u’yrek, qarlig’ash, shimshiq, juwiriwshi kesirtke, ha’kke, tasbaqa, qumiri, qarg’a, siyir, eshki, tawiq.
SUR JALAN'ASH BARMAQLI GEKKONI
Oraylıq Aziya sahralarında ko'p tarqalg'an gekkonlardın' biri.Denesinin' uzınlıg'ı kishkentay, geyde 5 sm den aspaydı, awırlıg'ı 3 g.Basqa gekkonlardan ayırmashilig'i, bulardin' barmaqlarında o'tkir tırnaqlan bar. Bas bo'limi mu'yeshli. Murni, gewde bo'limi jalpaq, denesi mayda sıypaq qabırshaqlar menen qaplang'an ha'm 10-12 den kesesine u'shmu'yeshli du'mpeshikleri boladi. Du'mpeshiklerinin' aralari ten'dey al moyin bo'limindegi du'mpeshikler do'n'gelek formada. Quyrıq bo'limi qatarlasqan qabirshaqlar menen jabilg'an. Quyrıq bo'limi dene bo'liminen 1,1-1,4 ese uzin. Denesinin' ren'i aq-sur ren'de. Qarın bo'limi aq tu'rge iye. Sahralarda, tawli jerlerde ha'm ma'deniy landshaftlarda o'mir su'redi, Bulardan basqa go'ne jaylar, tishqanlardin' inlerinde, ag'ashlardin' tesiklerinde de jasaw mu'mkin. Awqatlıq zatlanına qon'ızaq, keneler, tu'n gu'belekleri ha'm t.b. kiredi. May ayının ortalarınan baslap qashadı ha'm aqırlarında maʼyek tuwa baslaydı. Bir ma'wsimde 2-3 ret ma'yek tuwip, ha'r tuwg'anda 1-2 ma'yekten tuwrı keledi. Ma'yekten to'ldin' shig'iwi 1,5 ayday waqitti o'z ishine aladı.
Qaraqus — úlkemizde ushırasatuǵın quslardıń eń úlkeni. Denesiniń uzınlıǵı 1,5 m ge, qanatların jayǵandaǵı keńligi 3m ge shekem jetedi; salmaǵı 6—12 kg, bası hám moynındaǵı párleri júdá siyrek boladı. Qaraqus ushqanda keń hám uzın qanatlarındaǵı aq párlerin pánje sıyaqlı jayǵanına qarap biliwge boladı. Ol hawada uzaq waqıt qanat qaqpastan ushadı, biraq jerde qolaysız adımlap júredi. Qaraqus haywanlardıń ólikleri menen azıqlanadı. Ashıq dala ústinde saatlap ushıp, ólik izleydi.
Qaraqus tiri haywanlarǵa hújim ete almaydı, sebebi onıń tırnaqları hálsiz rawajlanǵan. Biraq júdá kúshli, ushı iyilgen tumsıǵı menen haywanladıń terisin jırta aladı.Kópshilik kúndizgi jırtqısh quslar zıyankes kemiriwshiler hám shıbın-shirkeylerdi joq etip, awıl xojalıǵına payda keltiredi. Basqaları bolsa kóbinese kesel hám ǵarrı haywanlardı joq etip, basqa haywanladıń keselleniwiniń aldın aladı; haywanlardıń áwladlarınıń (násiliniń) salamat bolıwına járdem beredi.
Teńiz iyneliler tuwısı - (Pungitius)Buģan 4 túr kiredi. Evropa, Aziya hám Arqa Amerikada tarqalģan. Bul baliqtıń hár qıylı jergilikli forması bolıp, sonnan bir túr tómeni - Aral tikenegi bizde jasaydı.Aral tikenegi - (P. platygaster aralensis)Bul balıq 1954-1956 jıllar kafel baliģi Aral teńizine ákelingende aralasıp kelgen. Sanı júdá az. Denesi uzın hám jalańash, quyrıģı uzın. Erjetken waqıtta dene túri kók reńge aylanadı, iyun-avgust aylarında uwildiriq shashadı. Uwildiriģin portsiya menen shashadı, sanı 350-960 tan aspaydı.
No
|
Klass
|
Otryad
|
Tuqimlas
|
Tuwis
|
Tu’r
|
|
|
|
|
|
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
|
|