Kirish,,0'rta asrlar tarixi haqida

Salib yurishlari to`xtashining sabablari. XIII asr oxirlariga kelib Yevropada qishloq xo`jaligi yuksala bordi. Hosildorlik ortdi. Bu esa feodallarning daromadlarini yanada orttirdi. Oqibatda ularga og`ir va xatarli urushlar kerak bo`lmay qoldi.
Dehqonlarning birinchi salib yurishida qirilib ketishi qolganlarning ko`zini ochdi. Endi dehqonlar Papa va feodallar da'vatiga ishonmay qo`ydilar. Uzoqdan to`kin hayot izlash o`rniga feodallarga kuchliroq qarshilik ko`rsatish yoki shaharga qochib ketish afzal edi. Shahar-larning o`sishi ularga ish topish imkonini bera boshladi.
Ritsarlar ham salib yurishlarida qatnashishdan bosh tortganlar. Chunki Yevropa davlatlari o`rtasida nizolarning kuchayishi ritsarlarga bo`lgan talabni oshirib yubordi. Shunday sharoitda ritsarlarga qirol qo`shinida xizmat qilish afzal bo`lib qoldi.
Eng muhimi, Yevropada markazlashgan davlatlarning tashkil topa borishi katolik cherkovining oldingi qudratini yo`qqa chiqara bordi. Uning mavqei pasaya boshladi.
Salib yurishlarining oqibatlari. Salib yurishlari o`zining asosiy maqsadiga erisha olmadi. Buning ustiga bu yurishlarda yevropaliklar katta talafot ko`rdilar. Shunday bo`lsa-da, salib yurishlari Yevropa uchun qator ijobiy natijalar keltirdi. Chunonchi, o`rta Yer dengizi orqali olib borilgan savdo-sotiq yanada jonlandi. Savdo-sotiqda yetakchilik Italiyaning Venetsiya va Genuya shaharlariga o`tdi.
Yevropaliklar sharqliklardan tarvuz, limon, o`rik, shakarqamish, sholi kabi qator o`zlari uchun yangi dehqonchilik ekinlari yetishtirishni o`rganib oldilar.
Bundan tashqari, shamol tegirmonidan foydalanish, shoyi to`qish, oyna (ko`zgu) yasashni ham o`zlashtirdilar. Shaxmat o`yini ham shu davrlarda Sharqdan kirib keldi. Bir so`z bilan aytganda, salibchilar Sharq madaniy hayoti Yevropanikidan ustun ekanligiga amin bo`ldilar. Eng muhimi, yevropaliklar Sharqda turli dinlarning bir-biri bilan o`zaro murosada yashayotganligini ko`rdilar.


V bob. G’arbiy Yevropada markazlashgan davlatlarning tashkil topishi