Kirish I bob. Akrobatika va Sport akrobatikasi

1.1 Akrobatika mashqlari
.Akrobatik mashqlar gimnastikada umumiy jismoniy tayyorgarlik, topqirlik va fazoda moijalga olishda eng yaxshi vositalardan biri sifatida foydalanuvchi sun’iy yaratilgan va maxsus tanlab olingan mashqlaming katta gumhini birlashtiradi. Gimnastikada, asosan, akrobatik sakrashlar va turg‘un holatdagi akrobatik mashqlardan foydalaniladi. Ular bolalar, o‘smirlar va kattalar bilan boiadigan mashg‘ulotlarda qoilaniladi. Akrobatika mashqlaridan gimnastik anjomlar bilan boiadigan mashqlami egallab olishda erkin va keltiruvchi mashqlar sifatida keng foydalaniladi.
Ta’lim muassasalarida ta’lim olayotgan o‘quvchilaming jismoniy tarbiya majmua dasturlarida, nisbatan murakkab bo‘lmagan akrobatik mashqlami o‘zlashtirishga katta e’tibor beriladi. Mashqlar tartibi katta emas, ammo o‘zining dinamikasi va mhiyatiga ko‘ra ta’lim muassasalarining gimnastika mashg‘ulotlarida juda keng qo‘llaniladi va o‘quvchilaming jismoniy tayyorgarligini oshiravchi samarador vosita hisoblanadi. Bu mashqlami bajarish bilan bir qatorda, o‘quvchi-talabalarda jasurlik, vaqt va fazoda o‘z gavdasini boshqara olish sifatlari tarbiyalanadi hamda vestibulyar apparat funksiyalari takomillashib boradi. Akrobatik mashqlar, tezkor-kuch, egiluvchanlik, epchillik, sakrovchanlik kabi sifatlarini rivojlantiravchi jismoniy vositalar sifatida katta ahamiyatga ega. Akrobatika mashqlarini o‘tkazish uchun turli asboblardan foydalanish shart emas, chunki hamma muassasalarda gimnastika mashg‘ulotlarini tashkil etish uchun imkoniyatlar mavjud. Bu mashqlami bajarishda frontal, guruhlar va o‘yinlami qo‘llab o‘quvchi-talabalami jalb etish, dars zichligini oshirishga yordam beradi. Murakkab bo‘lmagan va yaxshi o‘zlashtirilgan muvozanatni saqlash, turish, “ko‘prik”lami darsning tayyorlov qismida muvaffaqiyatli bajarish hamda turli harakatli o‘yinlarga, estafetalarga va to‘siqlami oshib o‘tish mashqlarini kiritish mumkin. Bu yerda majmua dasturining bazaviy tarkibini tuzuvchi akrobatik mashqlar ko‘rib chiqiladi. Bulami o‘zlashtirib olish, o‘quvchilarga jismoniy tarbiya bo‘yicha umumdavlat ta’lim me’yorlarini bajarish uchim yordam beradi. Har bir mashqning bajarish texnikasi rasm va kinogrammalar namoyishi bilan, o‘rgatish ketma-ketligi, xos 183bo‘lgan xatolar, straxovka va yordamlar mazmuni alohida ko‘rsatib o‘tilgan.Biroz murakkab mashqlami o‘zlashtirish uchun o‘rgatish dasturlari tavsiya qilinadi. 0 ‘quvchi-talabalar uchun dumalash, umbaloq oshish, to‘ntarilishlar va muvozanat mashqlari yangilik hisoblanadi, keyinchalik shu mashqlar katta o‘zgarishlarsiz o‘quvchi-talabalar bilan birga bosqichma-bosqich o‘tib borsa tabiiyki qiziqish ham so‘nib boradi. Bunday bo‘lishi mumkin emas, chunki o‘qituvchitalaba bu mashqlarga bo‘lgan qiziqishni qaytadan tug‘ilishiga, uni davomiyligini ushlab qolishga va albatta rivojlantirishga harakat qilishi lozim. Buning uchun, variantlar xilma-xilligini taniqli o‘quvchi-talabalar bilan mashqlami bajarish, ulami murakkablashtirish, ko‘rinishni o‘zlashtirish va boshqa elementlar bilan birlashtirish hamda o‘yin va estafetalardan foydalanish zamr.