Kirish I- bob qadimgi do‘nyоda halqlarining jismoniy tarbiyasi

Qo‘sh aravada mashqlar bajarish
Buning natijasida IV asrdayoq gladiatorlar o‘yinlarining ko‘lami va soni kamaya boshladi, 404 yilda esa ular tomom ila ta’qiqlandi.
Lekin cherkov rimliklar hayotiga mustahkam kirib qolgan tomoshalarni darhol tugatishga qadur emas edi. Rim olomoni Rim davlatining yemirilishiga qadar tomoshalar ko‘rsatilishini talab qilib keldi va ular ko‘rishga muvofiq bo‘ldi. Biroq bu tomoshalar endi asosan qo‘sh g‘ildiraqli aravalarning sirkda chopishi va professional kurashga hamda mushtlashuvchilarning chiqishlari bilan cheklangan edi.
Qachonlardir qudratli bo‘lgan Rim quldorlik davlati ichki ziddiyatlar tufayli ichidan zil ketib, har jihatdan bosib kelayotgan varvar qabilalarning hujumiga bardosh bera olmadi. 476 yilda G‘arbiy Rim imperiyasining hukumronligi tugatildi. Bu to‘zum o‘rniga yangi ijtimoiy to‘zum, quldorlik mo‘nosabatlariga nisbatan yangi, ancha progressiv feodal ishlab chiqarish mo‘nosabatlari vujudga keldi.
O‘RTA ASRLARDA CHET MAMLAKATLARDA JISMONIY TARBIYA.
O‘rat asrlar Osiyo, Yevropa mamlakatlari va Afrikaning bir qancha mamlakatlarining asosiy ko‘pchiligida feodal ishlab chiqarish usuli hukumronlik qilgan davr edi. Tarix maydonida yangi-yangi xalqlar paydo bo‘lgan va G‘arbiy Sharqiy Yevropaning, Xindi-Xitoyning ko‘pgina davlatlari, Turkiya, Yaponiya va boshqalar qaror topdi. Xitoy, Xindiston, Eron va O‘rta Osiyo territoriyalarida ilgaripaydo bo‘lgan davlatlar ham rivojlana bordi. Xitoy eramizning Sh-IV-asrlarida Xindiston va O‘rta Osiyo mamlakatlarida, Shimoiy Afrikada va Yevropa eramizning Sh va VII asrlarida feodal mo‘nosabatlar vujudga keldi. Ba’zi bir xalqlar quldorlik to‘zumini chetlab, to‘g‘ridan-to‘g‘ri ibtidoiy jamoa to‘zumidanfeodal mo‘nosabatlarga o‘tdilar. Feodalizm darvi yer feodallarning mulki xisoblanar edi. Yer oqsuyak feodallarga va chernov feodallariga qarashli bo‘lgan vaqtdagina emas, balki, ba’zi bir sharqiy mamlakatlarda bo‘lganidyok, feodal davlatiga qarashli bo‘lgan vaqtda ham feodalning mulki hisoblanar edi. Mehnat qurollari, mollar, ho‘jalik imoratlar va urug‘chiliqlar feodallarda ham bevosita ishlab chiqaruvchilar, dehqonlarda ham shuningdek ho‘narmandlarda ham bor edi.
Ekspluatatorlar sinfi-oqsuyak feodallar va cherkov feodallari hamda ekspluatotsiya qilinuvchi sinf-krepostnoy dehqonlar feodal jamiyatning asosiy sinflari edi. Ular o‘rtasida butun o‘rta asrlar davomida qattiq sinfiy kurash olib bordi. Bu kurash o‘sha davrdagi ijtimoiy taraqqiyotining barcha sohalariga, shu jumladan, feodal va xalq ommasining jismoniy madaniyati ham xal qiluvchi ta’sir qilar edi.
Cherkov feodal jamiyatning g‘oyat reaksion kuch edi. U anitak madaniyat qoldiqlarini yo‘q qilishiga harakat qildi, xalq ijodiga, fanga qarashli kurash olib bordi. Cherkov xalqining jismoniy kamolotga tomoshalarga intilishini majusiylikning, antak diniy – urf-odatlarining ko‘rinishi deb biladi.
ⁱ ¹Cherkov sergo‘nohlikka qarshi kurash niqobi ostida xalq hayotidan jismoniy mashqlar va o‘yinlarini zo‘r berib chiqarib tashlay boshladi. Cherkov, xuddi oqsuyak feodal kabi dehqonlar va shaharliklar jismoniy mashqlar yordamida o‘z jismoniy tayyorgarligini yaxshilay olishlari va o‘ndan feodallarga qarshi kurashishlari uchun foydalanishlari mumkin deb xavfsiradi.
Ilk o‘rta asr davrida chernov feodallarning jismoniy madaniyatiga ham salbiy mo‘nosabatda bo‘ldi. U salb yurish davridagina rahbarlarning harbiy-jismoniy tayyorgarligiga bo‘lgan o‘z mo‘nosabatini o‘zgartirdi. Bu vaqtlarda cherkov oq suyak feodal aslzodalarning jismoniy madaniyati qoralamadi va hatto bu madaniyatni ruhoniylar hamda monahlar jamiyatiga olib kirdi. Cherkov xudoga va feodal tartiblarning mustahkamligiga bo‘lgan e’tiqodni faqat butlar yordamida emas, balki qilich yordamida ham quvvatlar edi.