Kirish, fonetik sath, leksik-semantik sath

Mustaqil o‘zlashtirish uchun Ko‘hna Sharqda tillar va so‘zlarning paydo bo‘lishi haqida Sharqda tilning taraqqiyot qonunlari, tillarning, so‘zlarning

paydo bo‘lishi talqiniga doir bir necha nazariyalar yuzaga kelgan. Tabiiy nazariya, ijtimoiy kelishuv nazariyasi, izhor nazariyasi, ilhom nazariyasi shular jumlasidan.

Tabiiy nazariya (tovushga taqlid nazariyasi). Sharq filologlari VIII asrda so‘zlarning tashqi tovush tomoni bilan mazmuni o‘rtasidagi o‘xshashlikni keng muhokama qilishgan. Ibn Jinniyning guvohlik berishicha, bu bilan dastlab Xalil ibn Ahmad shug‘ullangan. Shu an’ana ta’sirida A’bad ibn Sulaymonning fikrlari rivojlandi. Bu nazariya bo‘yicha so‘z – insonning tabiiy

tovushlarga bo‘lgan moyilligi, ularga taqlid qilishi natijasida yuzaga kelgan. Bu “tabiiy (tabiat) nazariya” islom ruknlariga ancha erkin munosabatda bo‘lgan mazhab va yo‘nalish vakillari (jumladan, namoyandalari Abu Nasr Forobiy, Abu Rayhon Beruniy, Ibn Sino, Ahmad Farg‘oniy kabi olimlar bo‘lgan mutazalliylar) tomonidan ilgari surilgan va rasmiy islomiy – izhor (ilohiy ne’mat) nazariyasiga zid edi.