|
Tadqiqotning obyekti. Umumta’lim maktablarida ta’lim sifatini oshirishning tashkiliy pedagogik ishlarni takomillashtirish jarayoni .
Tadqiqotning predmeti. Umumta’lim maktablarida ta’lim sifatini oshirishning tashkiliy pedagogik ishlarni takomillashtirish
Dissertatsiyaning tuzilishi va hajmi
I BOB. MAKTAB TA’LIM SIFATINI OSHIRISH- USTUVOR VAZIFA
1.1§.Ta'limni tashkil etish va uni boshqarishning me'yoriy-huquqiy asoslari
O‘zbekiston Respublikasi birinchi Prezidenti Islom Karimov tashabbusi bilan zamonaviy uzluksiz ta'lim tizimiga asos solgan ikkita juda muhim hujjat – “Ta'lim to‘g‘risida”gi Qonun va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” qabul qilingan. Ularning amaliyotga kiritilishi natijasida tarixan qisqa davrda tizimning nafaqat shakli, balki mohiyatida ham barkamol avlod tarbiyasini ta'minlaydigan keng ko‘lamli o‘zgarishlar ro‘y berdi.
Ta'lim tizimida hamdo‘stlik davlatlari orasida birinchilardan bo‘lib, quyidagi me'yoriy-huquqiy asoslar yaratildi. Jumladan:
“Ta'lim-tarbiya va kadrlar tayyorlash tizimini isloh qilish, barkamol avlodning voyaga yetkazish” O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1997 yil 6-oktyabrdagi PF-1869-son farmonini birinchi bandi bilan “Ta'lim to‘g‘risida”gi Qonun va kadrlar tayyorlash milliy dasturini hayotga tadbiq etish ishlari davlat siyosatining ustuvor yo‘nalishi deb belgilangan.
Respublikada ta'lim-tarbiya tizimini tubdan o‘zgartirish yo‘lida olib borilayotgan islohatlarni amalga oshirish va bu borada qabul qilingan hujjatlar mohiyatini keng jamoatchilik tomonidan chuqur anglab olinishiga har tomonlama sharoit yaratish – davlat boshqaruvi, huquqni muhofaza qilish idoralari, ta'lim-tarbiya muassasalari hodimlarining eng dolzarb vazifalari etib belgilansin deb ko‘rsatilgan.
Yana bir asosiy hujjatlardan biri O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1993 yil 12 avgustdagi “Ta'lim to‘g‘risidagi normativ hujjatlarni tasdiqlash va ularni amalga oshirishga oid chora-tadbirlar xaqida”gi № 406-sonli qarori hisoblanadi.
Bu hujjatni to‘ldiruvchi qo‘shimcha 1998 yil 5 yanvarda “Uzluksiz ta'lim tizimi uchun Davlat ta'lim standartlarini ishlab chiqishi va joriy etish to‘g‘risida”gi Vazirlar Mahkamasining 5-sonli qarori qabul qilingan.
Bu qarorni 1-bandi bilan “Davlat ta'lim standartlari to‘g‘risida”gi “Nizom” tasdiqlangan.
Qarorni 5-bandida Oliy ta'lim vazirligi, Xalq ta'limi vazirligi, ta'lim muassasalariga ega bo‘lgan vazirliklar, idoralar bilan birgalikda “Davlat ta'lim standartlari to‘g‘risida”gi Nizomga muvofiq ta'limning tegishli turlari uchun davlat ta'lim standartlarini ishlab chiqish vazifasi qo‘yilgan.
Shuningdek xujjatning ilovaliridan birida “Ta'lim muassasalari Ustavini ishlab chiqish tartibi” ko‘rsatilgan.
Birinchi Prezidentimiz I.Karimovning ta'lim tizimini isloh etishdagi bu tarixiy farmon va qarorlari birinchi navbatda mamlakatimizning ta'lim tizimini isloh etish, kadrlar tayyorlashning o‘zbek modelini yaratish va uni hayotga tatbiq etish, kelajak taqdirini savodli, iqtidorli, har tomonlama intelekti rivojlangan yoshlar qo‘liga berishga intilishdek yuksak siyosiy, ma'naviy kuch ifoda etilganligini alohida ta'kidlash, uni tinglovchilar diqqatiga yetkazish va maktabni boshqaruv ishida bu muhim davlat hujjatlaridan samarali foydalanishga qaratilgan.
Ta'lim muassasalari rahbarlari barcha o‘qituvchilarni bu me'yoriy hujjatlar mazmunidan xabardor bo‘lishlari, ularning ish rejalari, sinfdan tashqari ishlarida dasturulamal tarzida foydalanishini ta'minlash, hukumatning ta'lim tizimini isloh etish va rivojlantirishga oid har bir qarori mohiyatini anglash, undan yuksak davlat hujjati sifatida foydalanish, pedagog vazifasi va ta'lim muassasasi rahbar xodimining ish me'yori, yo‘naltiruvchi xususiyatiga oid bandlarni maktab direktori o‘zining ish rejasiga kiritishi, uning rahbariyati ostidagi pedagoglar ish rejasida ham bu muhim hujjatning asosiy jihatlarini kiritib ish olib borishini ta'minlashi lozim.
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoevning 2017 yil 7 fevraldagi "O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida"gi farmonida 2017 – 2021 yillarda mamlakatimiz taraqqiyotini yanada jadallashtirishga doir ustuvor vazifalar belgilab berildi. Harakatlar strategiyasidagi beshta ustuvor yo‘nalishdan to‘rtinchisi ijtimoiy sohani rivojlantirishga qaratilgan. Aholi farovonligini ta'minlash, bandlik, salomatlikni muhofaza qilish, uy-joy masalalari qatoridan ta'lim-tarbiya tizimini taraqqiy ettirish masalasi ham o‘rin olgan.
Farmonga binoan ta'lim va ilm-fan sohasini yanada rivojlantirish borasida kompleks chora-tadbirlar ishlab chiqildi. Bunda xalq ta'limi tizimida keng islohotlarni amalga oshirish orqali ta'lim-tarbiya sifatini oshirish, yangi maktab binolari barpo etish, rekonstruksiya qilish, kapital ta'mirlash, ularni zamonaviy o‘quv-laboratoriya uskunalari, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari va o‘quv-metodik qo‘llanmalar bilan to‘liq ta'minlash kabi qator masalalar amalga oshirilishi ko‘zda tutilgan. Umumiy o‘rta ta'lim sifatini tubdan oshirishda qator fanlar, jumladan, chet tillar, matematika, fizika, informatika, kimyo, biologiya fanlarini chuqurlashtirilgan tarzda o‘qitishga alohida e'tibor qaratiladi.
Xozirgi kunda maktabgacha ta'lim tizimi, umumiy o‘rta ta'lim, kasb-hunar ta'limi, oliy ta'lim,oliy ta'limdan keyingi ta'lim, kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash, maktabdan tashqari ta'limda davr talabiga mos o‘zgarishlar amalga oshirilmoqda.
Umumiy o‘rta ta'limga qo‘yilayotgan zamonaviy talablarni hisobga olgan holda umumiy o‘rta ta'lim muassasalari faoliyatini tashkil etish to‘g‘risidagi normativ-huquqiy hujjatlarni takomillashtirish, umumiy o‘rta ta'limning o‘rta maxsus, kasb-hunar ta'limi bilan uzviy aloqadorligini ta'minlash maqsadida 2017 yil 15 martda Vazirlar Mahkamasining 140-son qarori bilan “Umumiy o‘rta ta'lim to‘g‘risida”gi Nizom tasdiqlandi.
Ilgari, umumiy o‘rta ta'lim muassasalarining huquqiy maqomi bir vaqtning o‘zida 2 ta qaror bilan tartibga solingan edi (Vazirlar Mahkamasining 1995 yil 21 noyabrdagi “Ta'lim muassasalari to‘g‘risidagi normativ hujjatlarni tasdiqlash haqidagi” 440-son va 1998 yil 13 maydagi 203-son qarorlari).
Shu bilan birga ushbu qarorlarda ayrim normalarning boshqa qonun hujjatlariga zid, shuningdek unda o‘z kuchini yo‘qotgan Hukumat qarorlariga havolalar mavjud bo‘lgan. Mazkur Nizom tasdiqlangunga qadar ta'lim tizimida bir qator o‘z yechimini kutayotgan masalalar mavjud edi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
