Kirish Asosiy qism Galogenlarning umumiy tavsifi

2Na+Cl2=2NaCl

2Fe+3Cl2=2FeCl3

2Sb+3Cl22=2SbCl3

2S+Cl2=S2Cl2

Vodorod xlor atmosferasida yonib, rangsiz vodorod xlorid gaziga aylanadi.

H2+Cl2=2HCl+184 kJ

Xlor suv va ishqor eritmasi bilan disproporsiyalanish reaksiyasiga kirishadi.

Cl2+H2O=HCl+HClO

Cl2+2NaOH=2NaCl+NaClO+H2O

Cl2+2Ca(OH)2=CaCl2+Ca(ClO)2+2H2O

Ba’zi gidridlar bilan ham reaksiyaga kirishadi;

3Cl2+NH3→3HCl+NCl3

Cl2+H2S→2HCl+S

Xlor ko’pchilik metallmaslar bilan reaksiyaga kirishib xloridlar (XeCl2, XeCl4, SiCl4, CCl4) hosil qiladi. Ularning ba’zilari xlorangidrid xususiyatiga ega:

SiCl4+4H2O=H4SiO4+4HCl

Bromning elektronga moyilligi xlornikidan kichik, shu sababli brom bilan bo’ladigan reaksiyalar xlor bilan bo’ladigan reaksiyalarga qaraganda sustroq. Boshqa galogenlarga o’xshash, brom ham oksidlovchidir.

Brom vodorod bilan faqat qizdirilganda yoki katalizator ishtirokida reaksiyaga kirishadi:

H2+Br2→2HBr+67 kJ

Brom odatdagi sharoitda fosfor, mishyak, surma va ba’zi metallar bilan bevosita birika oladi.

2As+3Br2→2AsBr3

2P+3Br2→2PBr3

2Na+Br2→2NaBr

Agar brom eritmasiga H2S eritmasi qo’shilsa, bromning sarg’ish–qo’ng’ir rangi yo’qoladi va ajralib chiqqan oltingugurt tufayli suyuqlik loyqalanadi:

H2S+Br2→S+2HBr

Brom neytral sharoitda oltingugurtni ham oksidlab, sulfat kislotaga aylantira oladi:

S+3Br2+4H2O→6HBr+H2SO4

Bromli suv bariy sulfidni bariy sulfatga aylantiradi:

BaS+4Br2+4H2O→BaSO4+8HBr

Kimyoviy jihatdan yod oksidlovchilar jumlasiga kiradi. Lekin uning oksidlash xossalari xlor va bromnikiga qaraganda kuchsizroq ifodalangan. Yod hatto sulfat kislotani SO2 ga qadar qaytaradi:

J2+5H2SO4→2HJO3+5SO2+4H2O

Yod o’z birikmalarida -1, +1, +3, +5 va +7 ga teng oksidlanish darajalariga ega bo’ladi.

Yod metallmaslar (H2, Cl2, Br2, F2, O2, Si, N2, P va boshqalar) bilan birikmalar hosil qiladi.