Кино ва телевидениеда монтаж

 
Nazorat savollari: 
1. Tasviriy til deganda nimani tushunasiz?
2. “Panorama” deb nimaga aytiladi? 
3. “Travelling” usuli qanday tasvirga olish usuli? 
4. Raskadrovka nima uchun chiziladi? 
5. Montajning tasviriy tilini bilish nima uchun kerak?
1.2 Birinchi tamoyil:
Planlar yirikligi bo‘yicha montaj 
Bu mavzu montajning birinchi tamoyiliga bag‘ishlangan 
bo‘lib, unda kadrni masshtabi bo‘yicha planlarga ajratish 
mezonlari, shartlari va bundagi asosiy qoidalar va planlarning 
yirikligiga qarab ularni o‘zaro montaj qilishning asosiy shartlari 
va qoidalari haqida ma’lumot beradi. 
8-rasm. L.Kuleshov nazariyasi bo‘yicha planlar yirikligi. 

---

30
Lev Kuleshov, aytish mumkinki, kinotasvir planlarini 
yirikligi bo‘yicha tasniflashni taklif qilgan birinchi bo‘ldi. 
Bunday ehtiyoj unda tasodifan paydo bo‘lmadi. Aksincha, 
L.Kuleshov turli yiriklikka ega bo‘lgan kadrlarni yondosh yoki 
“qo‘shni” kadrlar bilan o‘zaro birikish qismlarining, ya’ni 
kadrdan kadrga o‘tishning tomoshabin tomonidan qay darajada 
oson va to‘g‘ri qabul qilinishi ustida olib borgan uzoq izlanish va 
kuzatuvlar natijasida tug‘ildi. L.Kuleshov planlarni kattaligi 
bo‘yicha olti xil turga ajratishni taklif qildi (8-rasm). 
1. 
Detal.
Insonning ko‘zi va qoshi burunning bir qismi 
bilan. 
2. 
Yirik plan.
Insonning yuzi vertikal bo‘ylab ekranning 
deyarli barcha qismini egallab turibdi. Boshining tepa qismi, 
iyagining pastki qismi bilan kadr chegarasi o‘rtasida bir oz 
bo‘shliq qolgan. Yelkasining bir qismi kadrda ko‘rinib turibdi.
3. 
Yirik-o‘rta plan.
Inson faqat belining yuqori qismigacha 
kadrda aks etgan. 
4. 
Umumiy-o‘rta plan.
Inson tanasi tizzalarigacha kadrda 
ko‘ringan. 
5.