Kimyoviy muvozanat

Qaytar reaksiyalar
Dáslepki elementlar reaksiyaǵa kirisgende olardıń konsentraciyaları azayadı hám reaksiya tezligi páseyedi. Dáslepki elementlerden qansha sarplansa reaksiyadan keyin sonsha ónim payda boladı.
M; H₂ +J₂ → HJ
Bul reaksiyada tuwri reaksiya tezligi H2 hám J2 dıń konsentraciyalarına baylanıslı. Onģa baratuǵın reaksiya tuwrı reaksiya dep ataladı
V₁ = [H₂] ∙ [J₂] tuwri reaksiya tezligi
Teris reaksiya tezligi [HJ] dıń konsentraciyalarına baylanıslı. Shepke baratuǵın reaksiya tezligi teris reaksiya tezligi dep ataladı.
V₂ = [HJ] teris reaksiya tezligi.
Bul reaksiyada vodorod hám yoddan vodorod yodid ónim boladı. Biraq teris reaksiya tezligi nolǵa teń boladı, sebebi ele HJ ónim bolǵanı joq
Waqıt ótıwı menen vodorod hám yod muǵdarı azayadı. HJ dıń muǵdarı artadı hám teris reaksiya tezligi de artıp baradı. H2 hám J2 dıń konsentraciyası azayǵan tárepke tuwri reaksiya tezligi azayadı hám aqır-aqıbetde málım bir waqıttan keyin eki reaksiya tezlikleri teńlesedi hám sol teńlesgende ónim bolǵan jaǵday ximiyalıq teń salmaqlılıq dep ataladı.

V₁ Onģa
V₁ = V₂
Chapga
V₂
Dáslepki ónimlerden qansha sarplansa sonsha ónim ónim boladı. Sol sebepli de ximiyalıq teń salmaqlılıq Dinamikalıq (háreketdegi) teń salmaqlılıq dep ataladı.
H₂ + J₂ → 2HJ
V_to’g’ri = K₁∙[H₂]∙[J₂]
V_tesk = K₂∙[HJ]²
V_to’g’ri = V_tesk yoki K₁∙[H₂]∙[J₂] = K₂∙[HJ]²

Ximiyalıq teń salmaqlılıq konstantasi.
Ximiyalıq teń salmaqlılıq waqtında payda bolǵan ónimler konsentraciyalar kóbeytpeleri jıyındısın dáslepki ónimler konsentraciyaları kóbeytpeleri jıyındısına qatnası ximiyalıq teń salmaqlılıq konstantasi dep ataladı.
M; aA + bB → сС + dD
V_to’g’ri = K₁∙[A]^a∙[B]^b
V_tesk = K₂∙[C]^c∙[D]^d