Kimyoviy muvozanat Reja

Bu tenglamalarda, K1 va K2 to’g’ri va teskari reaksiyalarning tezlik konstantalari.

Kimyoviy muvozanat qaror topganda to’g’ri va teskari reaksiyalar tezligi tenglashadi:

V1 = V2 K1[A]m[B]n = K2[C]P · [Д]q

Bundan

Bundan

kelib chiqadi.

Ma‘lum haroratda K1 va K2 o’zgarmas qiymat bo’lgani uchun ularning nisbati ham o’zgarmasdir.

Yoki

Yoki

bu yerda, KC muvozanat konstantasi bo’lib, u reaksiya mahsulotlari konsentratsiyalari ko’paytmasining reaksiyaga kirishuvchi moddalar konsentratsiyalari ko’paytmasi nisbatiga teng. КС har qaysi reaksiya uchun ma‘lum qiymatga ega. U haroratga, reaksiyaga kirishayotgan moddalar tabiatiga bog’liq, moddalar konsentratsiyalari va katalizatorning bor – yo’qligiga bog’liq emas.

KC ayni sharoitda to’g’ri reaksiya teskari reaksiyaga nisbatan qancha tez yoki sekin borishini ko’rsatadi. Agar КС> 1 bo’lsa, to’g’ri reaksiya tezroq, agar KC < 1 bo’lsa, teskari reaksiya tezroq boradi.

KC ayni sharoitda to’g’ri reaksiya teskari reaksiyaga nisbatan qancha tez yoki sekin borishini ko’rsatadi. Agar КС> 1 bo’lsa, to’g’ri reaksiya tezroq, agar KC < 1 bo’lsa, teskari reaksiya tezroq boradi.

КС = 1 bo’lsa, ikkila reaksiyaning tezligi o’zaro teng bo’ladi.

аА + вВ dД + gG reaksiyada ishtirok etayotgan moddalar ideal gazlar qonuniga bo’ysunadi, deb faraz qilinsa, РA, РВ, РД, PG tegishli moddalarning boshlang’ich parsial bosimlari bo’lsa, А, В, Д va G moddalar shunchalik ko’p bo’ladi deb faraz qilinsa, A moddadan a mol В moddadan в mol reaksiyaga kirishib d mol Д va g мол G modda hosil qilganda, sistemaning tarkibi deyarli o’zgarmasdan qoladi deb hisoblanadi. Reaksiya bu yo’sinda o’tkazilganda, jarayon termodinamikaviy qaytar bo’ladi.

Le – Shatele tamoiliga ko’ra, kimyoviy muvozanatdagi sistemada moddalardan birining konsentratsiyasi oshirilsa, sistemada mumkin bo’lgan reaksiyalardan shunday reaksiya kuchayadiki, natijada konsentratsiyasi oshirilgan modda sarf bo’ladi. Masalan: