Kimyoviy muvozanat Reja

Le – Shatele tamoiliga ko’ra, kimyoviy muvozanatdagi sistemada moddalardan birining konsentratsiyasi oshirilsa, sistemada mumkin bo’lgan reaksiyalardan shunday reaksiya kuchayadiki, natijada konsentratsiyasi oshirilgan modda sarf bo’ladi. Masalan:

CO2 + H2 CO + H2O

tenglama bilan ifodalanadigan sistema berilgan bo’lsa, bu sistemaga qo’shimcha СО2 berilsa, sistema СО2 ning konsentratsiyasini kamaytirishga intiladi, ya‘ni kimyoviy muvozanat:

tenglama bilan ifodalanadigan sistema berilgan bo’lsa, bu sistemaga qo’shimcha СО2 berilsa, sistema СО2 ning konsentratsiyasini kamaytirishga intiladi, ya‘ni kimyoviy muvozanat:

CO2 + H2O  CO + H2O

reaksiya tomonga siljiydi. Aksincha, agar СО2 ning miqdori kamaytirilsa, sistema uni ko’paytirishga intiladi, ya‘ni kimyoviy muvozanat:

CO + H2O  CO2 + H2

reaksiya tomonga siljiydi.

Le – Shatele tamoiliga muvofiq, kimyoviy muvozanatdagi sistemaning harorati oshirilganda, kimyoviy muvozanat harorat pasayadigan, ya‘ni issiqlik yutilishi bilan boradigan reaksiya tomonga siljishi kerak. Aksincha, haroratning pasaytirilishi, kimyoviy muvozanatni issiqlik ajralib chiqadigan reaksiya tomonga siljitadi.

Le – Shatele tamoiliga muvofiq, kimyoviy muvozanatdagi sistemaning harorati oshirilganda, kimyoviy muvozanat harorat pasayadigan, ya‘ni issiqlik yutilishi bilan boradigan reaksiya tomonga siljishi kerak. Aksincha, haroratning pasaytirilishi, kimyoviy muvozanatni issiqlik ajralib chiqadigan reaksiya tomonga siljitadi.

Demak, haroratning ko’tarilishi endotermikaviy reaksiyaning borishiga, pasayishi ekzotermikaviy reaksiyaning borishiga yordam beradi.

Misol tariqasida:

Misol tariqasida:

2SO2 + O2 2SO3 + 193 kJ

tenglama bilan ifodalangan muvozanat sistemani olsak, SO3 ning hosil bo’lishi ekzotermikaviy reaksiya bo’lganligi uchun Le –SHatele tamoiliga muvofiq, harorat oshirilgandа SO3 ajaraladi, ya‘ni muvozanat 2SO32SO2+O2 reaksiya tomonga siljiydi; aksincha, harorat pasaytirilganda SO2 bilan О2 birikib, SO3 hosil qiladi, ya‘ni muvozanat 2SO2 + O2 2SO3 reaktsiya tomonga siljiydi.