Kimyodan boshlang’ich tushunchalar I – bob. Kirish

Kimyoviy hodisalar
Moddalarning tarkibi o’zgarishi bilan sodir bo’ladigan hodisalarga kimyoviy hodisalar deyiladi.
Masalan: qog’ozning yonishi, sutning achishi, toamning tayyorlanishi, fotosintez ( quyosh nuri tasirida yashil o’simliklarda kislorodning hosil bo’lishi), qandning yonishi, mis idishning havoda qorayishi ( bunda qora rangli mis(II) oksid hosil bo’ladi: 2Cu+O₂→2CuO), alyumeniy simning havoda qoyayishi ( bunda qora rangli alyumeniy oksidi hosil bo’ladi:
4Al + 3O₂→2Al₂O₃), oxaktosh(CaCO₃)ni qizgirib kuydirilgan oxak(CaO) olish:CaCO₃→ ^t CaO + CO₂ ) va h.k.z
Kimyoviy hodisalarni ko’pincha quyidagi o’zgarishlardan bilib olish mumkin:

1. 
   Rang, hid, modda holatining o’zgarishi;
   
2. 
   Suvda erimaydigan cho’kmalarning hosil bo’lishi;
   
3. 
   Gaz hosil bo’lishi;
   
4. 
   Issiqlik chiqishi yoki yutilishi;
   

!!! Kimyoviy hodisalarda:

1. 
   Kimyoviy hodisalarda bir modda boshqa moddaga yoki moddalarga aylanadi;
   
2. 
   Kimyoviy hodisalarda molekulalar saqlanib qolmaydi, faqat atom saqlanib qoladi
   

!!!Barcha kimyoviy hodisalar kimyoviy reaksiya sodir bo’lishi bilan boradi.

KIMYOVIY REAKSIYA TURLARI
Moddalarning turli ta’sirlar natijasida boshqa yangi moddalarga aylanish jarayoniga kimyoviy reaksiya deyiladi.
Kimyoviy reaksiyalar turli belgilar asosida sinflanadi.

• 
  Kimyoviy reaksiyalar reaksiyaga kirishayotgan dastlabki moddalar (reagentlar) va reaksiya mahsulotlari sonining o’zgarishi asosida hamda energiya yutilishi yoki chiqishiga qarab sinflanadi.
  

Reaksiyaga kirishayotgan dastlabki reagentlar va reaksiya mahsulotlari sonining o’zgarishiga qarab reaksiyalar 4 guruhga ajratiladi:

• 
  Birikish
  
• 
  O’rin olish
  
• 
  Almashinish
  
• 
  Parchalanish (ajralish)